وقتی در جمله‌ای می‌خواهیم زمان انجام کاری را بگوییم از dan beri و dir در ترکی استانبولی استفاده می‌شود. در ابتدا این دو پسوند را در زبان فارسی برای شما توضیح می‌دهیم. مثلا می‌خواهیم بگوییم ” من از ساعت 2 اینجا هستم ” یا بگوییم ” من دو سال است که در استانبول زندگی می‌کنم ” و … .
برای استفاده از dan beri و dir در ترکی استانبولی از فرمول زیر استفاده می‌شود.
isim + -DAn beri / -DIr
توضیحات فرمول dan beri و dir در ترکی استانبولی
در فرمول بالا باید اولین کلمه‌ای که می‌بینید یک اسم است. همانطور که گفته شد این فرمول برای بیان زمان انجام کاری است پس باید از اسم‌های مربوط به زمان استفاده شود مثل: امروز، ماه فوریه، ساعت 6 و … . برای DAn beri- از اسامی مکان مثل: استانبول، خانه، مدرسه و … نیز می‌شود استفاده کرد.
دومین موردی که در فرمول dan beri و dir در ترکی استانبولی می‌بینید پسوند DAn- است که باید به اسم بچسبد این پسوند همان حرف اضافه ” از “ است. همانطور که می‌بینید حرف D بزرگ نوشته شده است که به این معنی است که این حرف نماینده‌ی دو حرف d و t است و حرف A نیز بزرگ نوشته شده است که یعنی نماینده دو حرف a , e است. پس طبق نکته‌های گفته شده حرف اضافه “از” شامل چهار پسوند: dan, den, tan, ten است، پس از آن هم کلمه beri نوشته می‌شود.
در حالت دوم فرمول بجای DAn beri- از DIr- استفاده می‌شود که حرف I نیز بزرگ نوشته شده است که نشان دهنده‌ی این است که نماینده‌ی چهار حرف ı, i, u, ü است، پس پسوند DIr- هم شامل 8 پسوند: dır, dir, dur, dür, tır, tir, tur, tür است. در جدول زیر نحوهی انتخاب این حروف را می‌بینید.
معنی dir ” است ” هست.
| پسوند | آخرین حرف صدادار |
| dır , -tır- | a , ı |
| dir , -tir- | e , i |
| dur , -tur- | o , u |
| dür , -tür- | ö , ü |
همانطور که گفته شد حرف D بزرگ نشان دهنده دو حرف d , t است، اگر آخرین حرف اسم کلمه یکی از هشت حرف زیر باشد باید از t استفاده کنیم.
( f – s – t – k – ç – ş – h – p )
چه موقع باید از dan beri و dir در ترکی استانبولی استفاده کنیم!
حالا باید بررسی کنیم که در چه زمانی از کدام یک از این دو پسوند باید استفاده شود. هرکدام از این پسوندها را در یک زمان مناسبی باید استفاده کنیم.
اگر یک بازه زمانی داریم از هردوی آن‌ها می‌شود استفاده کرد.
مثال:
دو سال است که اینجا هستم.
از دو سال قبل اینجا هستم.
در دو جمله بالا بازه زمانی داریم و دقیق دو سال نیست.
اما اگر یک زمان شروع دقیق می‌گوییم باید فقط از DAn beri- استفاده شود. یک راه راحت‌تر برای تشخیص این مورد این است که در فرمول DAn beri- از حرف اضافه ” از ” استفاده شده است و در ترجمه فارسی اگر از این حرف اضافه استفاده شود می‌فهمیم که باید از پسوند DAn beri- استفاده کنیم.
مثال:
از سال 2000 اینجا هستم.
همانطور که می‌بینید در این مثال زمان شروع یک زمان دقیق است. در اینجا پسوند معنی نمی‌دهد. ” 2000 سال است که اینجا هستم ” همانطور که می‌بینید استفاده از پسوند DIr- در اینجا اشتباه است.
همچنین اگر با اسم‌هایی که برای زمان هستند پسوند جمع بیاوریم از هر جفت آن‌ها می‌شود استفاده کرد. منظور از کلمات زمان کلماتی مثل gün به معنی روز و saat به معنی ساعت و yıl به معنی سال و … است. پسوند جمع به دو صورت lar , -ler- استفاده می‌شود اگر آخرین حرف صدادار اسم a, ı, o, u باشد از lar- و اگر e, i, ö, ü باشد از ler- استفاده می‌شود. برای یادگیری کامل پسوند جمع به مقاله‌ی مربوط به آن مراجعه کنید.
در زیر مثال‌ها‌ی ترکی این قاعده را می‌بینید.
Üç aydır/aydan beri Türkiye’de yaşıyorum.
سه ماه است در ترکیه زندگی می‌کنم.
از سه ماه قبل در ترکیه زندگی می‌کنم.
2010’den beri evliyim.
از سال 2010 متاهلم.
Yedi aydır/aydan beri ailemden uzaktayım.
هفت ماه است از خانواده‌ام دور هستم.
از هفت ماه قبل از خانواده‌ام دور هستم.
Zehra 16 Eulül’den beri İstanbul’de.
زهرا از 16 سپتامبر در استانبول است.
جمع‌بندی dan beri و dir در ترکی استانبولی
در پایان مبحث dan beri و dir در ترکی استانبولی به طور خلاصه این گرامر را توضیح می‌دهیم. از DAn beri- زمانی استفاده می‌شود که یک زمان دقیق داریم و تاریخ دقیق شروع اتفاق مشخص است. از هردوی آن‌ها هم زمانی استفاده می‌شود که بازه زمانی داریم. در این مبحث از دیگر قواعد زبان ترکی استانبولی نیز استفاده شده است که تمامی قواعد ترکی استانبولی در سایت قرار داده شده است.
برای مشاهده سرفصل‌ها به بخش آموزش رایگان زبان ترکی استانبولی سایت سون ترک مراجعه کنید.
