در این جلسه از آموزش افعال قیدی به ترکی می‌خواهیم به مبحث پسوند ken در ترکی استانبولی بپردازیم. در این مقاله نحوه ساخت یک فعل قیدی با کمک این پسوند، کاربرد پسوند ken و چند مثال برای یادگیری بهتر شما عزیزان قرار داده‌ایم. در ادامه مقاله به تک تک این موارد می‌پردازیم.
کاربرد پسوند ken در ترکی استانبولی
پسوند ken در ترکی استانبولی به اسم، صفت و فعل می‌چسبد و معنی ” وقتی که / هنگامی که / در حالی که “ می‌دهد. پسوند ken مثل دیگر پسوندهای ترکی نیست که شامل چند پسوند باشد و طبق آخرین حرف صدادار کلمه ماقبل خود پسوند مناسبی بگیرد، یعنی فقط به صورت ken است.
برای یادگیری کامل زبان ترکی استانبولی در منزل به بخش آموزش ترکی استانبولی رایگان مراجعه کنید.
فرمول استفاده از پسوند ken در ترکی استانبولی
برای استفاده از پسوند ken در ترکی استانبولی از سه فرمول زیر استفاده می‌کنیم. دلیل اینکه سه فرمول داریم این است که در قسمت قبل گفتیم این پسوند هم به اسم و هم به صفت و فعل می‌چسبد.
isim + -DA + (y)ken
sıfat + (y)ken
fiil + zaman eki + (y)ken
در ادامه هر یک از فرمول‌های بالا را به صورت جداگانه شرح می‌دهیم.
پسوند ken در ترکی همراه با اسم
در این قسمت می‌خواهیم پسوند ken همراه با اسم را توضیح دهیم. که فرمول آن به شکل زیر است:
isim + -DA + (y)ken
همانطور که در فرمول بالا می‌بینید، ابتدا اسم را می‌نویسیم و سپس از حرف اضافه ” در “ باید استفاده کنیم و در آخر از پسوند ken در ترکی استفاده می‌شود. در فرمول حرف میانجی y را می‌بینید که در پرانتز نوشته شده است و دلیلش این است که آخرین حرف ما یک حرف صدادار است و باید از این حرف میانجی استفاده شود. برای درک بهتر مطالب گفته شده مثال‌های زیر را ببینید:
Babam hayattayken her hafta sonu dışarıda yemek yerdik.
بابام وقتی زنده بود آخر هر هفته بیرون غذا می‌خوردیم.
Ankara‘dayken Melisa beni ziyaret etti.
وقتی در آنکارا بودم ملیسا به دیدنم آمد.
Annem komşudayken eve hırsız girmiş.
مادرم در حالی که در خانه همسایه بود، دزد وارد خانه شد.
در تمامی مثال‌های بالا همانطور که می‌بینید دقیقا طبق فرمول گفته شده عمل کرده‌ایم، یعنی بعد از اسم‌ها ( hayat, Ankara, komşu) از حرف اضافه ” در ” استفاده کردیم و بعد از آن y میانجی نوشتیم و در آخر هم پسوند ken را قرار دادیم.
پسوند ken در ترکی همراه با صفت
در این بخش می‌خواهیم نحوه استفاده از پسوند ken در ترکی همراه با صفت را آموزش دهیم که فرمولش به صورت زیر است:
sıfat + (y)ken
طبق فرمول بالا، تنها کافیست بعد از نوشتن صفت از پسوند ken استفاده کنیم. تنها نکته‌اش این است که اگر آخرین حرف صفت یک حرف صدادار باشد باید از حرف میانجی y استفاده کنیم در غیر این صورت نیازی به استفاده از حرف میانجی نیست. برای درک بهتر مطالب گفته شده مثال‌های زیر را ببینید:
Hava soğukken canım dışarı çıkmak istemiyor.
هوا وقتی سرد است دلم نمی‌خواهید بیرون بروم.
Ali bekârken çok çapkınmış.
علی وقتی مجرد بود خیلی هیز بود.
Mutluyken daha güzel görünüyordun.
وقتی خوشحال بودی زیباتر به نظر می‌رسیدی.
پسوند ken در ترکی همراه با فعل
برای استفاده از پسوند ken همراه با فعل باید از فرمول زیر استفاده کنیم:
fiil + zaman eki + (y)ken
طبق فرمول بالا بعد از نوشتن ریشه فعل باید از نشان زمان مناسب استفاده کنیم. مثلا نشان زمان حال استمراری yor است و یا نشان زمان آینده acak است و …، سپس اگر آخرین حرف ما یک حرف صدادار بود از حرف میانجی y استفاده می‌کنیم و در آخر هم پسوند ken را می‌نویسیم. در فرمول می‌بینید که فقط باید نشان زمان آورده شود و نیازی به نوشتن ضمایر شخصی نیست و باید طبق معنی جمله و فعل آخرجمله ، شخص فعل راتشخیص دهیم.در ادامه می‌خواهی تمامی حالت‌های فعلی پسوند ken در ترکی را بررسی کنیم.
پسوند ken در ترکی در زمان حال استمراری
پسوند ken با زمان حال استمراری به صورت زیر است:
fiil + -Iyor + ken
ابتدا ریشه فعل را با حذف نشان مصدری mak/mek به دست می‌آوریم و سپس نشان زمان حال استمراری را می‌نویسیم و در آخر پسوند ken را اضافه می‌کنیم. وقتی که یک کاری همزمان با کار دیگری اتفاق می‌افتد باید از زمان حال استمراری با پسوند ken استفاده کنیم. مثال‌های زیر را ببینید:
Herkes uyuyorken ben de rahat rahat bu filmi seyredeyim.
وقتی همه خوابند این فیلم را با آرامش ببینم.
Başbakan açıklama yapıyorken salonda büyük bir alkış koptu.
در حالی که نخست وزیر در حال بیان اظهارات خود بود، تشویق شدیدی در سالن به راه افتاد.
Okula gidiyorken Ali’yi gördüm.
وقتی داشتم به مدرسه می‌رفتم علی را دیدم.
در تمامی مثال‌های بالا می‌بینید که ابتدا ریشه فعل را با حذف نشان مصدری mak/mek به دست آوردیم و سپس طبق قواعد مربوط به زمان حال استمراری از نشان مناسب این زمان استفاده کردیم و در آخر هم پسوند ken را نوشتیم. در ترجمه این موارد هم می‌بینید که برای کارهایی است که همزمان باهم انجام می‌شوند.
پسوند ken در ترکی در زمان گسترده
پسوند ken با زمان گسترده به صورت زیر است:
fiil + -Ir/-Ar/-r + ken
طبق فرمول بالا ابتدا ریشه فعل را به دست می‌آوریم و سپس با استفاده از قواعد مربوط به زمان گسترده از نشان مناسب این زمان استفاده می‌کنیم و در آخر هم از پسوند ken استفاده می‌شود. برای این حالت هم زمانیکه که دو کار همزمان انجام می‌شود استفاده می‌کنیم و کاربرد اصلی پسوند ken در ترکی برای زمان گسترده است. مثال‌های زیر را ببینید:
Çocuklar oynarken yanlarına bir sokak köpeği geldi.
در حالی که بچه ها مشغول بازی بودند یک سگ ولگرد به سمت آن‌ها آمد.
Odamda ders çalısırken birden kapı çalındır.
در حالی که در اتاقم مشغول مطالعه بودم، ناگهان یکی در زد.
Onu durakta beklerken Ahmet’le karşılaştım.
در حالی که در ایستگاه اتوبوس منتظر او بودم، احمد را دیدم.
پسوند ken در ترکی در زمان آینده
پسوند ken در زمان آینده با فرمول زیر ساخته می‌شود:
fiil + -acak/-ecek + ken
طبق فرمول بالابعد از به دست آوردن ریشه فعل باید از نشان مناسب زمان آینده استفاده شود و در آخر هم از پسوند ken استفاده می‌کنیم. وقتی پسوند ken را با زمان آینده می‌آوریم معنی ” همین که خواستم … / به محض اینکه خواستم … / وقتی که خواستم … ” را می‌دهد. مثال‌های زیر را بررسی کنید:
Seni arayacakken annem geldi.
همین که خواستم به تو زنگ بزنم مادرم آمد.
Duş alacakken su kesildi.
همین که خواستم دوش بگیرم آب قطع شد.
Ben ders çalışacakken film başladı.
وقتی که خواستم درسم را بخوانم فیلم شروع شد.
پسوند ken در ترکی در زمان گذشته نقلی
برای پسوند ken با ماضی نقلی از فرمول زیر استفاده می‌شود:
fiil + -mIş + ken
طبق فرمول گفته شده بعد از ریشه فعل از پسوند مناسب زمان ماضی نقلی استفاده می‌کنیم و در آخر هم پسوند ken را به آن اضافه می‌کنیم. در این حالت برای ترجمه از عبارتی مثل: حالا که فلان کار را کردی… استفاده می‌کنیم. برای درک بهتر مطلب گفته شده مثال‌های زیر را ببینید:
İzmir’e gitmişken çocukluk arkadaşımı da göreyim.
حالا که به ازمیر آمدم دوست دوران بچگی‌ام را هم ببینم.
İstanbul’a gelmişken Boğaz’da bir vapur gezisi yapalım.
حالا که در استانبول هستیم، بیایید یک سفر با کشتی در تنگه بسفر داشته باشیم.
در تمامی زمان‌های گفته شده می‌بینیم که صرف فعل با ضمایر شخصی نداریم. همانطور که می‌بینید برای ترجمه باید از فعل آخر استفاده کنیم تا بتوانیم شخص جمله را متوجه شویم. یا اگر ضمیر شخصی منفصل در جمله وجود دارد از طریق آن شخص جمله بفهمیم.
نکته بعدی این است که در حالت فعلی پسوند ken، فقط زمان گذشته ساده استفاده نمی‌شود.
برای زمان حال استمراری و گسترده مشاهده کردید که معانی یکسانی داشتند و می‌شود این دو مورد را بجای یکدیگر استفاده کرد، اما همانطور که گفته شد زمان گسترده کاربردی تر است.
برای منفی کردن هم کافیست بعد از ریشه فعل از پسوند منفی ساز ma/me استفاده کنید و مابقی فرمول را بکار گیرید.
جمع‌بندی پسوند ken در ترکی استانبولی
پسوند ken در ترکی معنی ” وقتی که / هنگامیکه ” می‌دهد و به اسم، صفت و یا فعل می‌چسبد. این پسوند در حالت اسمی با حرف اضافه ” در ” همراه است. در حالت صفت هم بلافاصله بعد از صفت قرار می‌گیرد. اما در حالت فعلی با چهار زمان حال استمراری، گسترده، ماضی نقلی و زمان آینده می‌آید. در هر کدام از زمان‌های گفته شده معنی متفاوتی دارد. این پسوند ضمیر شخصی نمی‌گیرد.
تمامی مطالب سایت سون ترک به صورت رایگان قرار داده شده است. از شما عزیزان می‌خواهیم برای حمایت از ما در قسمت دیدگاه‌ها کامنت بگذارید و ما را به دوستان خود معرفی کنید.
4 پاسخ
عالی بود
سلام ممنون. از همراهی شما خوشحالیم
سلام ممنونم مطالب خیلی کاربردی بود
سلام خیلی ممنون از نظر مثبتتون 🙏 خوشحالیم که مطالب براتون مفید بود ☺️