در ابتدای این جلسه به توضیح قید در جمله سازی می‌پردازیم و پس از آن انواع قیدها در ترکی استانبولی را شرح می‌دهیم.
قید چیست؟
قید به کلمه‌ای می‌گویند که توضیح اضافی در مورد فعل جمله می‌دهد و قابل حذف است. یعنی جمله شما بدون قید یک جمله کامل است، اما با استفاده از قید توضیح بیشتری در مورد فعل خود می‌دهید.
چگونه قید و صفت را تشخیص دهیم؟
برای تشخیص قید و صفت از یکدیگر باید بدانید که قید توضیح اضافی در مورد فعل است و صفت توضیح بیشتر در مورد اسم و ضمیر جمله است. همچنین قید قبل از فعل می‌آید ولی صفت قبل از اسم می‌آید.
انواع قیدها در ترکی استانبولی
در این قیمت به آموزش انواع قیدها در ترکی استانبولی می‌پردازیم. قیدها در ترکی استانبولی به صورت زیر دسته‌بندی می‌شوند:
- قید مکان
- قید حالت
- قید زمان
- قید مقدار
قیدها در ترکی استانبولی (قید مکان)
این قید به شما جهت و مکان وقوع فعل را توضیح می‌دهید. از این قید برای پاسخ به سوال ” کجا؟ ” استفاده می‌شود. مثلا از جمله : ” علی آنجا ایستاده است. ” پرسیده می‌شود که علی کجا ایستاده است؟ و جواب ” آنجا ” است که قید مکان این جمله به حساب می‌آید. در جدول زیر لیست کامل قیدهای پرکاربرد مکان آورده شده است.
| قید مکان | ترجمه فارسی | قید مکان | ترجمه فارسی |
| yukarı | بالا | öte | جلو، فراتر، از طرفی |
| aşağı | پایین | beri | از وقتی |
| ileri | جلو | dışarı | خارج، بیرون |
| geri | عقب، پشت | burada | در اینجا |
| içeri | داخل | orada | در آنجا |
| her yerde | هرجا | şurada | در اینجا |
| …. /ev/okul | خانه/مدرسه/… |
مثال‌های زیر را ببینید.
Ali okula gitti.
علی به مدرسه رفت.
Zehra oraya bakıyor.
زهرا به آنجا نگاه می‌کند.
Amir İstanbul’da okuyor.
امیر در استانبول درس می‌خواند.
Dün dışarı çıktım.
دیروز بیرون رفتم.
قیدها در ترکی استانبولی (قید زمان)
قید زمان در ترکی استانبولی همانطور که از نامش پیداست، مشخص کننده زمان وقوع فعل است و در پاسخ سوال ” چه زمان/کِی؟ ” استفاده می‌شود. مثلا از جمله ” زهرا صبح بیدار می‌شود. ” پرسیده می‌شود که زهرا چه زمانی بیدار می‌شود؟ و پاسخ ” صبح ” است.
| قید زمان | ترجمه فارسی | قید زمان | ترجمه فارسی |
| sabah | صبح | saatlerce | ساعت‌ها |
| akşam | عصر/شب | yıl | سال |
| gece | شب | ay | ماه |
| öğle | ظهر | gün | روز |
| sonra | بعد | hafta | هفته |
| önce | قبل | hala | هنوز |
| saat | ساعت | şimdi | الن |
| bu sefere | این دفعه | genellikle | معمولا |
| bazen | گاهی اوقات | her zaman | همیشه |
| sık sık | زود زود | asla | هرگز |
| hemen | فورا | sonunda | در نهایت |
| biraz sonra/önce | یکم بعد/قبل | henüz | هنوز |
| nadiren | به ندرت | her gün | هر روز |
| şu an | الان | gelecek ay | ماه آینده |
| çoktan | از خیلی وقت قبل | artık | دیگر |
| daha sonra/önce | بعدا/قبلا | geçenlerde | اخیرا |
| yarın | فردا | yakında | به زودی |
| geçen hafta | هفته پیش | şimdiye kadar | تا الان |
Sen bugün okula gelecek misin?
امروز به مدرسه می‌آیی؟
Bu sefer de sınavda başarısız oldum.
من اینبار هم در امتحان موفق نشدم.
Her gün saat 6’da uyanıyorum.
هر روز ساعت ۶ بیدار می‌شوم.
برای یادگیری گام به گام زبان ترکی به بخش آموزش رایگان زبان ترکی استانبولی سایت سون ترک مراجعه کنید.
قیدها در ترکی استانبولی (قید حالت)
قید زمان در ترکی استانبولی همانطور که از نامش پیداست، مشخص کننده زمان وقوع فعل است و در پاسخ سوال ” چرا و چگونه ” استفاده می‌شود. مثلا از جمله ” علی با پای پیاده به مدرسه می‌رود. ” پرسیده می‌شود که علی چگونه به مدرسه می‌رود؟ و جوابش ” با پای پیاده ” است. لیست مشخصی از قیدهای پرکاربرد حالت وجود ندارد. فقط در چند مثال این قید را شرح می‌دهیم.
Ali okula yürüyerek gidiyor.
علی با پای پیاده به مدرسه می‌رود.
Zehra hızlı koşuyor.
زهرا سریع می‌دود.
قیدها در ترکی استانبولی (قید مقدار)
این قید به شما میزان چیزی را توضیح می‌دهید. از این قید برای پاسخ به سوال ” چقدر؟ ” استفاده می‌کنیم. مثلا از جمله : ” با زیاد غذا خوردن چاق شدم. ” پرسیده می‌شود که با چقدر خوردن چاق شدم؟ و جواب ” زیاد ” است که قید حالت این جمله است. در جدول زیر لیست کامل قیدهای پرکاربرد حالت آورده شده است.
| قید مقدار | ترجمه فارسی | قید مقدار | ترجمه فارسی |
| fazla | اضافی | gayet | خوب |
| çok | خیلی | biraz | یکم |
| daha | بیشتر | oldukça | به اندازه کافی |
| bir hayli | تقریبا | pek çok | خیلی |
| bayağı | نسبتا زیاد | ne kadar | چه قدر |
| eksik | کم | azıcık | مقدار کمی |
| büyük | بزرگ | küçük | کوچک |
Çok fazla kahvaltı yapıyorum.
من صبحانه زیاد می‌خورم.
Ali genellikle işe geç gelir.
علی معمولا دیر به سرکار می‌آید.
ساختار قیدها در ترکی استانبولی
قیدها در ترکی استانبولی از لحاظ ساختاری دارای دسته‌بندی هستند:
- قید تک کلمه‌ای: این قید هیچ پسوند و پیشوندی ندارد و خودش به صورت تکی قید است. مثل: daha/çok/sonra و …
- قید مشتق: این قید با اضافه کردن یک پسوند و یا پیشوند به اسم و فعل ساخته می‌شود. مثل پسوند arak/erek که به فعل می‌چسبد و چگونگی انجام فعل را بیان می‌کند و یک قید حالت است.
- قید مرکب: این قید با ترکیب دو کلمه ساخته می‌شود. مثل: bugün.
- قید عبارتی: این قید از دو کلمه که به صورت جدا نوشته می‌شود، ساخته می‌شود. مثل: pek çok.
در زبان ترکی استانبولی یکی از گرامرهای بسیار پرکاربرد و مهم افعال قیدی و یا وجه قیدی است. در توضیح قید مشتق یکی از این افعال قیدی را به صورت مختصر گفتیم. در آموزش‌های بعدی به طور کامل افعال قیدی آموزش داده شده است.
جمع‌بندی قیدها در ترکی استانبولی
به پایان یکی از مهم‌ترین مباحث زبان ترکی استانبولی رسیدی امیدواریم مطالب این جلسه برایتان مفید باشد. تمامی آموزش‌های سایت سون ترک رایگان است و می‌توانید از این آموزش‌ها بهره بگیرید. شما می‌توانید با نوشتن نظرات خود در قسمت دیدگاه‌ها از سایت ما حمایت کنید و ما را به دوستان خود معرفی کنید.
