در این جلسه دو روش دیگر ساخت افعال قیدی را به شما آموزش می‌دهیم. در روش اول از پسوند arak در ترکی استفاده می‌شود و در روش دوم از پسوند a در ترکی استفاده می‌کنیم. در ادامه به صورت کامل نحوه استفاده از این دو پسوند و همچنین کاربرد آن‌ها را به شما همراهان عزیز آموزش می‌دهیم.
نحوه ساخت فعل قیدی با پسوند arak در ترکی
پسوند arak در ترکی به صورت دو پسوند arak/erek است که وقتی به ریشه فعل می‌چسبد آن را به یک فعل قیدی تبدیل می‌کند. برای استفاده از این پسوند باید طبق فرمول زیر عمل کنیم:
Fiil + (y)ArAk
همانطور که در فرمول بالا می‌بینید حرف A به صورت بزرگ نوشته شده است. در قواعد ترکی وقتی این حرف بزرگ نوشته می‌شود یعنی نماینده دو حرف a/e است. در نتیجه برای این فرمول دو پسوند arak/erek را داریم. که برای انتخاب پسوند مناسب باید طبق جدول زیر به آخرین حرف صدادار ریشه فعل نگاه کنیم.
| پسوند قیدی مناسب | آخرین حرف صدادار ریشه |
| arak/yarak | a – ı – o – u |
| erek/yerek | e – i – ö – ü |
در جدول بالا و در فرمول گفته شده، حرف میانجی y برای زمانی است که آخرین حرف ریشه فعل یک حرف صدادار باشد و برای عدم تداخل دو حرف صدادار پشت هم از حرف میانجی y استفاده می‌کنیم.
اکنون به مهم‌ترین بخش این روش قید کردن فعل می‌رسیم و آن کاربرد این پسوند قیدی است. این پسوند قیدی توضیح اضافی از فعل اصلی می‌دهید و به صورت همزمان با فعل اصلی انجام می‌شود. در قالب چند مثال این پسوند قیدی را به خوبی درک خواهید کرد.
Dün okula yürüyerek gittim.
من دیروز پیاده به مدرسه رفتم.
همانطور که در مثال بالا می‌بینید، ابتدا نشان مصدری فعل yürümek به معنی راه رفتن را حذف می‌کنیم. سپس طبق آخرین حرف صدادار ریشه فعل (yürü) که ü است باید از پسوند erek استفاده کنیم (yürüyerek) و چون آخرین حرف ریشه فعل یک حرف صدادار است از حرف میانجی y استفاده کردیم. از لحاظ کاربردی هم می‌بینید که این فعل قیدی به صورت (پیاده) معنی شده است و توضیح اضافی در مورد فعل اصلی و همچنین همزمان با فعل اصلی انجام شده است.
Pirinç yemeyerek kilo verdim.
با برنج نخوردن وزن کم کردم.
ابتدا ریشه فعل yemek را با حذف نشان مصدری mek به دست آوردیم (ye). سپس از پسوند منفی ساز ma/me برای منفی کردن فعل استفاده کردیم که چون آخرین حرف صدادار ریشه فعل e است از پسوند me استفاده می‌کنیم (yeme) اکنون از پسوند قیدی erek باید استفاده کنیم و چون آخرین حرف فعل یک حرف صدادار است y میانجی هم اضافه کردیم (yemeyerek). از لحاظ کاربردی هم روش کم کردن وزن خود را توضیح دادیم و همچنین همزمان با برنج نخوردن وزن کم کردیم.
برای یادگیری زبان ترکی استانبولی در منزل به لینک مربوطه مراجعه کنید.
نحوه ساخت فعل قیدی با پسوند a در ترکی
پسوند a در ترکی هم به صورت دو پسوند a/e است که مانند پسوند قبلی، وقتی به ریشه فعل می‌چسبد آن را به یک فعل قیدی تبدیل می‌کند. برای استفاده از پسوند a در ترکی باید طبق فرمول زیر عمل کنیم:
Fiil + (y)A Fiil + (y)A
در فرمول بالا می‌بینید حرف A به صورت بزرگ نوشته شده است، که یعنی نماینده دو حرف a/e است. در نتیجه برای این فرمول دو پسوند a/e را داریم. همچنین دو بار باید ریشه فعل را به صورت جداگانه بنویسید و سپس به هر کدام این پسوند را اضافه کنید. برای انتخاب پسوند مناسب باید طبق جدول زیر عمل کنیم.
| پسوند قیدی مناسب | آخرین حرف صدادار ریشه |
| a/ya | a – ı – o – u |
| e/ye | e – i – ö – ü |
مثل فرمول قبلی، حرف میانجی y برای زمانی است که آخرین حرف ریشه فعل یک حرف صدادار باشد و برای عدم تداخل دو حرف صدادار پشت هم است.
اکنون به توضیح روش قیدی کردن فعل با کمک پسوند a در ترکی می‌رسیم. این پسوند قیدی مانند قبلی است و فقط فرقش با پسوند arak در ترکی این است که با استفاده از این پسوند تاکید بیشتری روی فعل قیدی است. در قالب چند مثال این پسوند قیدی را به خوبی درک خواهید کرد.
Spor yapa yapa kilo verdim.
آنقدر ورزش کردم لاغر شدم.
در مثال بالا ابتدا ریشه فعل spor yapmak را با حذف نشان مصدری به دست می‌آوریم (yap). با توجه به آخرین حرف صدادار ریشه فعل که حرف a است باید از پسوند a استفاده کنیم (yapa) و ریشه فعل را دوبار بنویسیم که نشان دهنده‌ی تاکید آن است (yapa yapa). در ترجمه هم می‌بینید که به صورت تاکیدی ترجمه شده است(آنقدر ورزش کردم).
Konuşa konuşa Türkçemi ilerlettim.
آنقدر حرف زدم که ترکی‌ام را پیشرفت دادم.
ابتدا ریشه فعل konuşmak را با حذف نشان مصدری mak به دست می‌آوریم (konuş). با توجه به آخرین حرف صدادار ریشه فعل که حرف u است باید از پسوند a استفاده کنیم (konuşa) و ریشه فعل را دوبار تکرار کنیم که نشان دهنده‌ی تاکید آن است (konuşa konuşa). در ترجمه هم به صورت تاکیدی ترجمه شده است(آنقدر حرف زدم).
جمع‌بندی پسوند arak در ترکی و پسوند a در ترکی
به پایان یکی دیگر از مجموعه جلسات آموزشی پسوند قید ساز در ترکی استانبولی رسیدیم. تمامی این روش‌های ساختن قید باعث حرفه‌ای‌تر صحبت کردن شما می‌شود. پس یادگیری این مطالب برای شما بسیار مفید است. این دو پسوند قیدی توضح بیشتر از فعل اصلی را می‌دهند که پسوند a در ترکی تاکید بیشتری روی فعل قیدی دارد.
تمامی مطالب آموزشی سایت سون ترک به صورت رایگان در اختیار شما زبان آموزان عزیز قرار گرفته است. شما می‌توانید با نوشتن نظرات خود در قسمت دیدگاه‌ها و همچنین معرفی ما به دوستان خود از مجموعه سون ترک حمایت کنید.
