جلسه 9: جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی

گام اول برای صحبت کردن به زبان ترکی، توانایی ساخت جملات ترکی است، که در این جلسه قصد داریم شما را با نحوه‌ی ساخت جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی آشنا کنیم. در ساختار جمله سازی باید این مورد را بدانید که ما دو نوع جمله داریم : جمله اسمی و جمله فعلی.

جمله فعلی یعنی جملاتی که دارای فعل اصلی هستند. مثل جمله‌ی “من غذا می‌خورم” “او به مدرسه می‌رود” و همانطور که مشاهده می‌کنید این جملات دارای یک فعل اصلی “خوردن” “رفتن” هستند. اما جملات اسمی دارای یک فعل اصلی نیستند. مثل “من دکتر هستم”، “تو شاد بودی”، “او معلم بوده است” و ” ما خوشحال خواهیم شد؟” که به این نوع جملات، جملات اسمی می‌گویند.

حالت‌های مختلف جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی شامل موارد زیر است:

• جمله اسمی مثبت
• جمله اسمی منفی
• جمله اسمی مثبت سوالی
• جمله اسمی منفی سوالی

جملات اسمی برای زبان ترکی استانبولی در چهار زمان زیر ساخته می‌شود:

• زمان حال
• زمان گذشته مشخص
• زمان گذشته نامشخص
• زمان آینده

زمان حال جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی ( مثبت )

برای زمان حال، جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی به این صورت است که به شکل پسوند به اسم یا صفت در جمله می‌چسبد. پسوندی که به اسم یا صفت در جمله اسمی می‌چسبد همان ضمایر شخصی متصل است. جدول ضمایر شخصی را در زیر مشاهده کنید.

ضمایر شخصی منفصل

Onlar	Siz	Biz	O	Sen	Ben
آن‌ها	شما	ما	او	تو	من

ضمایر شخصی متصل

Onlar	Siz	Biz	O	Sen	Ben
(lAr)-	sInIz-	Iz-	…	sIn-	Im-

لازم به ذکر است که بگوییم در جدول مربوط به ضمایر شخصی متصل برای اول شخص مفرد و اول شخص جمع پسوند با یک حرف صدادار شروع می‌شود پس اگر اسم یا صفتی که قرار است به آن متصل شود آخرین حرفش یک حرف صدادار باشد نمی‌توان دو حرف صدادار را پشت هم قرار داد پس باید از y میانجی استفاده شود.

برای یادگیری کامل ضمایر شخصی در ترکی استانبولی به مقاله مربوطه مراجعه کنید.

همانطور که گفتیم برای ساخت زمان حال جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی کافیست به اسم یا صفت درون جمله‌ی اسمی، ضمایر شخصی متصل جدول بالا را بچسبانیم. برای یادگیری بهتر مطالب گفته شده مثال‌های زیر را بخوانید.

Ben doktorum.

من دکتر هستم. ( من دکترم )

Sen mutlusun.

تو خوشحال هستی. ( تو خوشحالی )

O bir öğrenci.

او یک دانش آموز است.

Biz sinirliyiz.

ما عصبانی هستیم. ( ما عصبانییم )

Siz İranlısınız.

شما ایرانی هستید. ( شما ایرانیید )

Onlar müdürler.

آن‌ها مدیر هستند. (آن‌ها مدیرند)

زمان حال جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی ( منفی )

برای منفی کردن جملات اسمی کافیست ضمایر شخصی متصل را به کلمه‌ی değil بچسبانیم. کلمه değil معنی ” نیست ” را می‌دهد. برای درک بهتر این قسمت از آموزش به مثال‌های زیر دقت کنید.

Ben öğretmen değilim.

من معلم نیستم.

Sen sinirli değilsin.

تو عصبانی نیستی.

O mutlu değil.

او شاد نیست.

Biz Türk değiliz.

ما ترک نیستیم.

Siz evli değilsiniz.

شما متاهل نیستید.

Onlar öğrenci değiller.

آن‌ها دانش آموز نیستند.

Bugün hava sıcak değil.

امروز هوا گرم نیست.

زمان حال جملات اسمی در ترکی استانبولی ( مثبت سوالی )

برای سوالی کردن جملات اسمی مثبت از پسوند پرسشی mI- استفاده می‌کنیم. دلیل بزرگ نوشتن حرف I این است که این پسوند شامل چهار حرف mı -mi -mu -mü- است.

همانطور که می‌بینید چهار پسوند پرسشی داریم که برای انتخاب پسوند پرسشی مناسب باید به آخرین حرف صدادار اسم ماقبل پسوند پرسشی توجه کنیم و طبق جدول زیر پسوند پرسشی مناسب را انتخاب می‌کنیم.

پسوند پرسشی مناسب	آخرین حرف صدادار اسم
mı-	a – ı
mi-	e – i
mu-	o – u
mü-	ö – ü

در این حالت ضمایر شخصی متصل به این پسوند پرسشی می‌چسبند و چون این پسوند پرسشی با حرف صدادار تمام می‌شود پس اگر ضمیر شخصی‌ای که اضافه کردیم نیز با حرف صدادار شروع شود باید از حرف میانجی y استفاده کنید.

برای درک بهتر مطالب این قسمت از آموزش به مثال‌های زیر دقت کنید.

Ben sinirli miyim?

من عصبانی هستم؟

Sen doktor musun?

تو دکتر هستی؟

O hasta mı?

او مریض است؟

Biz evli miyiz?

ما متاهل هستیم؟

Siz müdür müsünüz?

شما مدیر هستید؟

Onlar mutlular mı?

آن‌ها شاد هستند؟

زمان حال جملات اسمی در ترکی استانبولی ( منفی سوالی )

برای منفی کردن جملات اسمی سوالی نیز بعد از اسم یا صفت باید از کلمه‌ی değil استفاده شود و بعد از آن نیز بخاطر سوالی کردن باید از پسوند پرسشی استفاده شود و ضمایر شخصی متصل را نیز به این پسوند پرسشی بچسبانیم.

برای درک بهتر مطالب این قسمت از آموزش به مثال‌های زیر دقت کنید.

Ben hasta değil miyim?

من مریض نیستم؟

Sen hemşire değil misin?

تو پرستار نیستی؟

O senin annen değil mi?

او مادر تو نیست؟

Biz genç değil miyiz?

ما جوان نیستیم؟

Siz evde değil misiniz?

شما در خانه نیستید؟

Onlar orada değiller mi?

آن‌ها آنجا نیستند؟

نحوه جواب دادن به جملات اسمی سوالی

سوال بسیار مهمی که در این مبحث وجود دارد این است که برای جواب دادن به جملات اسمی سوالی چگونه باید عمل کنیم؟

برای جملات اسمی سوالی به دو صورت کوتاه و بلند می‌شود پاسخ داد. برای پاسخ کوتاه فقط از دو کلمه evet به معنی ” آره ” و hayır به معنی ” نه ” استفاده می‌کنیم و برای پاسخ بلند کافیست بعد از ” آره “جمله‌ای را که سوالی کرده بودیم به صورت ساده بنویسیم و برای ” نه ” از حالت جمله اسمی منفی استفاده کنیم. مثال‌های زیر را بخوانید.

Sen hasta mısın?

Hayır ben hasta değilim.

Evet ben hastayım.

تو مریضی؟

نه من مریض نیستم.

آره من مریضم.

تمامی نکات گفته شده در مورد جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی را در قالب عکس برای شما دوستان عزیز آماده کرده‌ایم.

زمان گذشته مشخص جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی ( مثبت )

برای ساخت زمان گذشته مشخص و یا همان گذشته ساده چه در حالت اسمی چه در حالت فعلی باید طبق آخرین حرف صدادار کلمه از هشت پسوند: dı, di, du, dü, ti, tı, tu, tü استفاده کنیم و سپس ضمایر شخصی متصل مربوط به این زمان را بیاوریم. نحوه انتخاب پسوند مناسب زمان گذشته مشخص در جدول زیر قرار داده شده است.

پسوند مناسب گذشته مشخص	آخرین حرف صدادار کلمه
dı / -tı-	a , ı
di / -ti-	e , i
du / -tu-	o , u
dü / -tü-	ö , ü

*اگر آخرین حرف کلمه یکی از هشت حرف f – s -t -k – ç – ş – h – p باشد باید از چهار پسوندی که با حرف t در جدول بالا شروع شده‌اند استفاده کنیم.

در جدول زیر ضمایر شخصی متصل مناسب زمان گذشته مشخص قرار داده شده است.

ضمایر شخصی متصل گذشته ساده	ضمایر شخصی منفصل
m-	Ben
n-	Sen
–	O
k-	Biz
niz / -nız / -nuz / -nüz-	Siz
lar / -ler-	Onlar

برای آموزش کامل زمان گذشته ساده در زبان ترکی استانبولی در حالت فعلی به لینک مربوطه مراجعه کنید.

*در این زمان هم مثل زمان حال اگر آخرین حرف کلمه یک حرف صدادار باشد باید ابتدا از y میانجی استفاده کنیم و سپس پسوند زمان گذشته مشخص را قرار دهیم و در آخر هم ضمایر شخصی متصل را به آن بچسبانیم.

*برای سوم شخص جمع زمان گذشته مشخص می‌توانید به دو روش جمله اسمی بسازید:

• طبق فرمول اصلی عمل کنید یعنی بعد از اسم، پسوند زمان گذشته مشخص و در آخر هم ضمیر شخصی متصل سوم شخص جمع را قرار دهید.
• بر خلاف فرمول اصلی بعد از اسم، ابتدا ضمیر شخصی متصل سوم شخص جمع را قرار دهیم و در آخر پسوند زمان گذشته مشخص را بنویسیم.

چند مثال با هم ببینیم.

Ben doktordum.

من دکتر بودم.

Sen sinirliydin.

تو عصبانی بودی.

O mimardı.

او معمار بود.

Biz mühendistik.

ما مهندس بودیم.

Siz mutluydunuz.

شما شاد بودید.

Onlar öğretmenlerdi.

Onlar öğretmendiler.

آن‌ها معلم بودند.

زمان گذشته مشخص جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی ( منفی )

برای ساخت حالت منفی کافیست ابتدا پسوند زمان گذشته مشخص را به کلمه değil بچسبانیم و بعد از آن هم ضمایر شخصی متصل زمان گذشته مشخص را اضافه کنیم. فقط دقت کنید که برای کلمه değil چون آخرین حرف صدادارش حرف i است باید از دو پسوند di- و یا ti- استفاده کنیم و سپس طبق آخرین حرف کلمه değil که حرف L است و جزو آن 8 حرف گفته شده نیست، پس باید همیشه از پسوند di- استفاده شود. مثال‌های زیر را ببینید.

Dün hasta değildin.

تو دیروز مریض نبودی.

Ben öğretmen değildim.

من معلم نبودم.

Kızgın değildi.

او عصبانی نبود.

Evde değildik.

ما خانه نبودیم.

okulda değildiniz.

شما در مدرسه نبودید.

İş yerinde değillerdi.

İş yerinde değildiler.

آن‌ها سرکار نبودند.

زمان گذشته مشخص جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی ( مثبت سوالی )

برای ساخت جملات اسمی مثبت سوالی در زمان گذشته مشخص باید پسوند زمان گذشته را به پسوند سوالی بچسبانیم و در آخر ضمایر شخصی متصل را به آن اضافه کنیم. برای سوم شخص جمع هم دو حالت داریم:

• مثل فرمول گفته شده عمل کنیم یعنی ابتدا به پسوند سوالی، پسوند زمان گذشته را اضافه کنیم و بعد ضمیر متصل سوم شخص جمع را بیافزاییم.
• ابتدا به اسممان ضمیر سوم شخص جمع را اضافه کنیم و بعد پسوند سوالی را همراه با پسوند زمان گذشته بنویسیم.

چند نمونه مثال بخوانیم.

Geçen yıl hastanede miydim?

من سال گذشته بیمارستان بودم؟

dün işte miydin?

تو دیروز سرکار بودی؟

o bir öğretmen miydi?

او معلم بود؟

mutlu muyduk?

ما خوشحال بودیم؟

Evde miydiniz?

شما در خانه بودید؟

kızgın mıydılar?

kızgınlar mıydı?

آن‌ها عصبانی بودند؟

زمان گذشته جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی ( منفی سوالی )

برای ساخت زمان گذشته در حالت منفی سوالی جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی باید بعد از اسم değil را بنویسیم و بعد از آن هم از پسوندهای سوالی استفاده کنیم و مثل فرمول قبلی نشان زمان گذشته را به پسوند سوالی بچسبانیم و در آخر هم ضمایر شخصی متصل را به آن اضافه کنیم. برای سوم شخص جمع هم دو حالت زیر را داریم:

• در اولین حالت مثل فرمول اصلی عمل کنیم یعنی ابتدا değil را بنویسیم و بعد پسوند سوالی را نوشته و به آن نشان زمان گذشته را اضافه کنیم و در آخر هم ضمیر شخصی سوم شخص جمع را بنویسیم.
• در حالت دوم به کلمه değil ضمیر شخصی سوم شخص جمع را می‌چسبانیم و بعد پسوند سوالی را نوشته و به آن نشان زمان گذشته را اضافه می‌کنیم.

مثال‌های زیر را ببینید.

Ben okulda değil miydim?

من مدرسه نبودم؟

sen türk değil miydin?

تو ترک نبودی؟

Mutlu değil miydi?

او شاد نبود؟

Dün evde değil miydik?

دیروز ما خانه نبودیم؟

Doktor değil miydiniz?

شما دکتر نبودید؟

Kızgın değiller miydi?

Kızgın değil miydiler?

آن‌ها عصبانی نبودند؟

*همانطور که در مثال‌ها می‌بینید به صورت کلی برای سوالی کردن زمان گذشته جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی، چه در حالت مثبت چه در حالت منفی، بعد از پسوند سوالی y میانجی می‌گذاریم زیرا آخرین حرف پسوندهای سوالی همراه صدادار است.

زمان گذشته نامشخص جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی ( مثبت )

برای زمان گذشته نامشخص جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی باید بعد از اسم یا صفت، پسوند مخصوص زمان گذشته نامشخص را طبق آخرین حرف صدادار اسم بیاوریم. پسوند این زمان به صورت mIş- است. اگر آخرین حرف اسم یا صفت، یک حرف صدادار باشد باید از y میانجی استفاده کنیم. بعد از نشان این زمان هم باید ضمایر شخصی متصل را بیاوریم. مثال زیر را ببینید.

Babam söyledi ben çocukken çok yaramazmışım.

بابام گفت، وقتی من بچه بودم خیلی شیطون بوده‌ام.

Ceren’in düğünü çok güzelmiş.

عروسی جرن خیلی زیبا بوده است.

Küpemin teki çantamdaymış.

یکی از گوشواره‌هایم در کیفم بوده است.

زمان گذشته نامشخص جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی ( منفی )

برای منفی کردن زمان گذشته نامشخص جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی کافیست نشان این زمان را به değil بچسبانیم که طبق آخرین حرف صدادار değil همواره باید از پسوند miş- استفاده کرد. در آخر هم ضمایر شخصی متصل را می‌آوریم. مثال زیر را ببینید.

Ben küçükken uslu değilmişim.

من وقتی بچه بودم آران نبوده‌ام.

Babam çok tembel bir öğrenci değilmiş.

بابام یک دانش آموز تنبل نبوده است.

زمان گذشته نامشخص جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی ( مثبت سوالی )

برای سوالی کردن زمان گذشته نامشخص جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی تنها کافیست به پسوند پرسشی، نشان این زمان را اضافه کنید. دقت کنید که چون آخرین حرف پسوند پرسشی همراه یک حرف صدادار است، پس باید از y میانجی استفاده کنید. و در آخر هم ضمایر شخصی متصل را بیاورید.

Sen gençken güzel miymişsin?

آیا در جوانی زیبا بوده‌ای؟

زمان گذشته نامشخص جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی ( منفی سوالی )

برای منفی سوالی زمان گذشته نامشخص جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی هم باید بعد از değil پسوند پرسشی mi- را بیاوریم، زیرا آخرین حرف صدادار değil حرف i است، پس همواره باید از پسوند mi- استفاده شود. سپس باید به پسوند پرسشی نشان این زمان یعنی miş- را اضافه کنیم و در آخر هم ضمایر شخصی متصل را بیاوریم.

O lokantanın yemekleri hiç lezzetli değil miymiş?

غذاهای آن رستوران اصلا خوشمزه نبوده‌است؟

زمان آینده جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی ( مثبت )

برای زمان آینده جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی باید بعد از اسم یا صفت، فعل olmak به معنی بودن و شدن را در زمان آینده صرف کنیم. اکنون نحوه صرف این فعل را توضیح می‌دهیم. برای صرف فعل olmak ایتدا نشان مصدری آن که mak است را حذف می‌کنیم تا ریشه فعل به دست آید. سپس باید نشان زمان آینده که پسوندهای acak / ecek هستند را بیاوریم. طبق آخرین حرف صدادار ریشه فعل که حرف o است و یک حرف صدادار ضخیم است باید از پسوند acak استفاده شود. در آخرین مرحله ضمایر شخصی متصل را اضافه می‌کنیم و به صورت زیر صرف می‌کنیم.

olacağım خواهم شد

olacaksın خواهی شد

olacak خواهد شد

olacağız خواهیم شد

olacaksınız خواهید شد

olacaklar خواهند شد

همانطور که می‌بینید برای اول شخص مفرد و جمع حرف k به ğ تبدیل شده است و دلیل آن این است که حرف k بین دو حرف صدادار قرار گرفته است و به ğ نرم شده است. چند مثال باهم ببینیم.

Ben doktor olacağım.

من دکتر خواهم شد.

Yağmur yağıyor. Hasta olacaksın.

باران می‌آید. مریض خواهی شد.

O anne olacak.

او مادر خواهد شد.

Biz gelecek hafta İstanbul’da olacağız.

ما هفته آینده در استانبول خواهیم بود.

زمان آینده جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی ( منفی )

برای منفی کردن زمان آینده جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی کافیست بعد از ریشه فعل olmak از پسوندهای منفی ساز ma / -me- استفاده کنید. طبق آخرین حرف صدادار ریشه فعل که o است باید از پسوند ma- استفاده شود و سپس نشان زمان آینده acak- را بیاوریم و در اشخاص مختلف به صورت زیر صرف کنیم.

olmayacağım نخواهم شد

olmayacaksın نخواهی شد

olmayacak نخواهد شد

olmayacağız نخواهیم شد

olmayacaksınız نخواهید شد

olmayacaklar نخواهند شد

نکته مهم این قسمت حرف میانجی y است که باید بعد از پسوند منفی ساز بیاید و بخاطر عدم تداخل دو حرف صدادار پشت یکدیگر است. مثال‌های زیر را ببینید.

زمان آینده جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی ( مثبت سوالی )

برای مثبت سوالی کردن زمان آینده جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی کافیست فعل olmak را در سوم شخص مفرد و مثبت صرف کنید، سپس طبق آخرین حرف صدادار فعل، از پسوند سوالی mı استفاده کنید و ضمایر شخصی متصل را به پسوند سوالی بچسبانید.

olacak mıyım? خواهم شد؟

olacak mısın? خواهی شد؟

olacak mı? خواهد شد؟

olacak mıyız? خواهیم شد؟

olacak mısınız? خواهید شد؟

olacaklar mı? خواهند شد؟

زمان آینده جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی ( منفی سوالی )

برای منفی سوالی کردن زمان آینده جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی مثل حالت قبلی تنها کافیست فعل olmak را در سوم شخص مفرد و منفی صرف کنید و طبق آخرین حرف صدادار فعل olmayacak، از پسوند سوالی mı استفاده کنید و در آخر هم ضمایر شخصی متصل را به پسوند سوالی بچسبانید.

olmayacak mıyım? نخواهم شد؟

olmayacak mısın? نخواهی شد؟

olmayacak mı? نخواهد شد؟

olmayacak mıyız? نخواهیم شد؟

olmayacak mısınız? نخواهید شد؟

olmayacaklar mı? نخواهند شد؟

جمع‌بندی جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی

جملات اسمی در زبان ترکی استانبولی یکی از ساده‌ترین حالات برای جمله‌سازی هستند و شما برای مکالمات روزمره به یادگیری جملات فعلی نیاز دارید. برای یادگیری حالات مختلف جملات فعلی به بخش آموزش رایگان ترکی استانبولی مراجعه کنید تا با دیگر قواعد این زبان آشنا شوید.

شما می‌توانید نظرات و پیشنهادات خود را در قسمت دیدگاه‌ها برای ما به اشتراک بگذارید.