جلسه 22: وجه درخواستی در ترکی استانبولی İstek kipi

وجه درخواستی در ترکی استانبولی برای انجام کاری به صورت درخواستی و خواهشی است. در زبان فارسی این وجه به صورت زیر ترجمه می‌شود:

” من به خانه بروم “

” ما به سینما برویم؟ “

” بریم بیرون؟ “

” من به مدرسه بروم “

این وجه مکمل وجه امری است زیرا بیشترین کاربرد وجه درخواستی در ترکی استانبولی برای ضمایر اول شخص مفرد و اول شخص جمع است و چون وجه امری اول شخص مفرد و جمع نداشت برای همین وجه درخواستی مکمل وجه امری است.

همانطور که گفتیم بیشترین کاربرد این وجه در اول شخص مفرد و جمع است، برای دوم شخص مفرد و جمع کاربرد کمی دارد و برای سوم شخص‌ها کاربردش خیلی خیلی کم و به ندرت است و معمولا برای دوم شخص‌ها و سوم شخص‌ها از همان وجه امری استفاده می‌شود.

نحوه ساخت وجه درخواستی در ترکی استانبولی

درست است که کاربرد این وجه در اول شخص مفرد و جمع است و شاید شما کاربرد بقیه شخص‌ها را به ندرت ببینید و یا اصلا نبینید اما در این قسمت نحوه ساخت وجه درخواستی در ترکی استانبولی را برای تمامی اشخاص به شما آموزش می‌دهیم. برای ساخت وجه درخواستی از فرمول زیر استفاده می‌شود:

Fiil + (y)a/(y)e + ضمایر متصل

حالا مراحل ساخت وجه درخواستی در ترکی استانبولی را گام به گام طبق فرمول بالا توضیح می‌دهیم. در ابتدا ریشه فعل را با حذف نشان مصدری mak/mek به دست می‌آوریم. در گام بعدی باید به آخرین حرف صدادار ریشه فعل نگاه کنیم و طبق قانون هماهنگی حرف صدادار یکی از دو پسوند a/e که در فرمول نوشته شده است را بنویسیم. اگر آخرین حرف ریشه فعل یک حرف صدادار باشد باید از y میانجی استفاده شود و سپس پسوند a/e را بنویسیم تا دو حرف صدادار پشت هم قرار نگیرند. دلیل داخل پرانتز نوشتن y این است که حرف میانجی است و نوشتن آن همیشگی نیست.

پسوند a/e طبق جدول زیر تعیین می‌شوند.

پسوند وجه درخواستی	آخرین حرف صدادار ریشه فعل
a / ya	a , e , o , u
e / ye	e , i , ö , ü

در گام آخر باید ضمایر متصل را به فعل بچسبانیم. ضمایر متصل به این وجه همان ضمایر شخصی متصل هستند و فقط در اول شخص جمع ضمیر متفاوتی دارد. در جدول زیر ضمایر متصل به وجه درخواستی در ترکی استانبولی را ببینید.

مثال	ضمایر شخصی متصل	ضمایر شخصی منفصل
Gideyim بروم	yım/yim	Ben
gidesin بروی	sın/sin	Sen
gide برود	–	O
gidelim برویم	lım/lim	Biz
gidesiniz بروید	sınız/siniz	Siz
gideler بروند	lar/ler	Onlar

در جدول بالا همانطور که می‌بینید برای هر شخص فقط دو ضمیر شخصی متصل نوشته شده و باقی آن نوشته نشده است دلیل این کار این است که ما طبق فرمول وجه درخواستی در ترکی استانبولی همیشه در فرمول از دو پسوند a/e استفاده می‌کنیم پس ضمایر شخصی متصلی که بعد از این دو پسوند قرار می‌گیرند باید طبق این دو پسوند انتخاب شوند به همین دلیل مابقی ضمایر شخصی متصل بلااستفاده هستند.

حالا که با نحوه ساخت وجه درخواستی در ترکی استانبولی آشنا شدید بیایید این فرمول را ساده‌تر کنیم. ما گفتیم که این وجه بیشترین کاربردش برای اول شخص مفرد و جمع است پس فقط با این دو شخص سر و کار داریم. در بیان ساده‌تر برای ساخت وجه درخواستی در ترکی استانبولی در اول شخص مفرد از فرمول زیر استفاده می‌شود:

Fiil + ayım/eyim

و برای اول شخص جمع هم از فرمول زیر استفاده می‌کنیم:

Fiil + alım/elim

برای یادگیری زبان ترکی استانبولی به بخش آموزش ترکی استانبولی رایگان مراجعه کنید.

وجه درخواستی در ترکی استانبولی در حالت منفی

برای منفی کردن افعال در زبان ترکی استانبولی از دو پسوند منفی ساز ma/me استفاده می‌شود. و در این وجه هم به این صورت است که بعد از ریشه باید از یکی از این دو پسوند طبق قانون هماهنگی اصوات استفاده کرد و سپس مابقی فرمول را اضافه کنیم.

یعنی فرمول وجه درخواستی در ترکی استانبولی در حالت منفی به شکل زیر است:

Fiil + ma/me + ayım/eyim

Fiil + ma/me + alım/elim

وجه درخواستی در ترکی استانبولی در حالت سوالی

برای سوالی کردن این وجه باید بعد از ساخت فعل در حالت وجه درخواستی به صورت جداگانه پسوند سوالی بیاوریم. پسوند سوالی شامل چهار پسوند: mi, mı, mu, mü است که طبق قانون هماهنگی اصوات انتخاب می‌شوند.

Fiil + ayım/eyim mI

برای پسوند سوالی همانطور که در فرمول بالا می‌بینید بجای چهار پسوند mi, mı, mu, mü فقط mI را نوشته‌ایم که حرف ı را همانطور که می‌بینید به صورت حرف بزرگ نوشته‌ایم. در قواعد ترکی برای کوتاه نوشتن فرمول‌ها از این کار استفاده می‌شود. یعنی وقتی حرف ı را به صورت حرف بزرگ در فرمول بنویسند معادل چهار حرف ı, i, u, ü است.

وجه درخواستی در ترکی استانبولی در حالت سوالی منفی

این حالت دقیقا مثال حالت قبلی است فقط این فرق را دارد که باید از پسوند منفی ساز افعال هم استفاده شود.

Fiil + ma/me + ayım/eyim mI

کاربردهای وجه درخواستی در ترکی استانبولی

کاربردهای این وجه در مکالمات روزمره برای بیان بهتر بودن انجام کاری، تایید کردن، بیان پند و نصیحت، پیشنهاد دادن به انجام کاری و یا اجازه خواستن است.

حالا که با وجه درخواستی در ترکی استانبولی به طور کامل آشنا شدید وقت آن است که در قالب مثال این گرامر را یاد بگیرید.

Pencereyi kapatayım mı?

پنجره را ببندم؟

Haydi bir türk kahvesı içelim.

زودباش یک قهوه ترک بنوشیم.

O zaman kapıyı kapatmayayım.

پس در را نبندم.

Dans edelim mi?

برقصیم؟

جمع‌بندی وجه درخواستی در ترکی استانبولی

به طور خلاصه این وجه معادل وجه التزامی در زبان فارسی است. کاربردهایش برای پند و نصیحت، کسب اجازه و درخواست، بهتر بود کاری و پیشنهاد دادن است. بیشترین کاربردش برای اول شخص مفرد و جمع است و عملا برای اشخاص دیگر کاربردی ندارد و به ندرت دیده می‌شود. این وجه مکمل وجه امری در زبان ترکی استانبولی است و در مکالمات روزمره بسیار پر کاربرد است.

ممنون می‌شویم نظرات و پیشنهادات خود را در قسمت دیدگاه‌ها برای ما به اشتراک بگذارید.