در ابتدای این جلسه، وجه امری در زبان فارسی را توضیح می‌دهیم و پس از آن به آموزش وجه امری در ترکی استانبولی می‌پردازیم. وجه امری همان حالت دستوری به دیگران است. در این حالت شما به دیگران برای انجام کارها دستور می‌دهید. اما وجه امری در ترکی استانبولی به چه صورت ساخته می‌شود؟
وجه امری در ترکی استانبولی طبق فرمول زیر ساخته می‌شود:
Fiil + ضمایر شخصی متصل در وجه امری
طبق فرمول گفته شده کافیست ریشه فعل را با حذف نشان مصدری mak / mek به دست بیاورید و سپس ضمایر شخصی متصل در وجه امری را به آن اضافه کنید. ضمایر شخصی متصل در وجه امری با زمان‌های دیگر متفاوت است. برای یادگیری کامل ضمایر شخصی به مقاله آموزش ضمایر شخصی در زبان ترکی استانبولی مراجعه کنید. در جدول زیر لیست ضمایر شخصی متصل در وجه امری برای شما قرار داده شده است.
| وجه امری | ضمایر شخصی متصل در وجه امری | ریشه فعل | ضمایر شخصی منفصل |
| x | x | x | Ben |
| Git | – | Git | Sen |
| Arasın | sin-sın-sun-sün | Ara | O |
| x | x | x | Biz |
| Yazın / Yazınız İsteyin / İsteyiniz | in-ın-un-ün iniz-ınız-unuz-ünüz | Yaz İste | Siz |
| Okusun Okusunlar | sin-sın-sun-sün sinler-sınlar-sunlar-sünler | Oku | Onlar |
وجه امری در ترکی استانبولی در مکالمات روزمره بسیار پرکاربرد است پس این جلسه جزو یکی از مهم‌ترین مطالب آموزشی است.
نکات جدول ضمایر شخصی متصل در وجه امری
برای هر شخص در جدول بالا چند پسوند نوشته شده است که نحوه انتخاب این پسوندها طبق آخرین حرف صدادار ریشه فعل تعیین می‌شود.
همانطور که در جدول می‌بینید برای ضمایر اول شخص مفرد و اول شخص جمع علامت ضربدر گذاشته‌ایم و به این معنی است که برای اول شخص مفرد و جمع، وجه امری در ترکی استانبولی نداریم. شما نمی‌توانید به خودتان امر کنید. پس برای دو شخص اول مفرد و جمع حالت وجه امری در ترکی استانبولی نداریم.
نکته بعدی ضمیر دوم شخص مفرد است و همانطور که می‌بینید برای این ضمیر خط تیره قرار داده‌ایم و به این معنی است که برای دوم شخص مفرد ضمیر شخصی متصل نداریم و طبق فرمول وجه امری در ترکی استانبولی فقط کافیست ریشه فعل را به دست آوریم تا وجه امری دوم شخص مفرد ساخته شود زیرا برای این شخص در حالت امری ضمیر متصل نداریم.
برای دوم شخص جمع در جدول بالا دو دسته ضمیر شخصی نوشته‌ایم. دسته اول که شامل in-ın-un-ün است برای امر کردن به صورت عادی و خودمانی است اما دسته دوم که شامل iniz-ınız-unuz-ünüz است برای حالت خیلی محترمانه و مودبانه است. نکته بعدی این شخص این است که، همانطور که می‌بینید پسوندهای مربوط به دوم شخص جمع با حرف صدادار شروع شده‌اند، اگر آخرین حرف ریشه فعل هم یک حرف صدادار باشد، باید قبل از افزودن ضمایر شخصی متصل از y میانجی استفاده کنید تا دو حرف صدادار پشت هم قرار نگیرد.
برای سوم شخص‌ها شاید درک امر کردن برایتان مشکل باشد. مثلا می‌خواهید با دوستتان به مهمانی بروید و به دوستتان می‌گویید که ” به زهرا بگو بیاد ” همانطور که می‌بینید فعل ” بیاد ” حالت امر کردن دارد.
نکته آخر جدول بالا مربوط به سوم شخص جمع است. همانطور که می‌بینید برای سوم شخص جمع در جدول بالا دو دسته ضمیر شخصی نوشته‌ایم .برای این شخص شما می‌توانید فقط از ضمایر سوم شخص مفرد استفاده کنید و یا از ضمیر شخصی متصل مربوط به خود سوم شخص جمع استفاده کنید.
وجه امری در ترکی استانبولی در حالت منفی
همانطور که می‌دانید برای منفی کردن افعال در ترکی استانبولی باید از پسوندهای me/-ma- استفاده شود. پس برای این وجه هم تنها کافیست بعد از ریشه فعل از پسوند منفی ساز me/-ma- استفاده کنید که این دو پسوند منفی ساز باید طبق آخرین حرف صدادار ریشه فعل مشخص شوند و در آخر ضمایر شخصی متصل را اضافه کنیم.
Fiil + ma/me + ضمایر شخصی متصل در وجه امری
وجه امری در ترکی استانبولی در حالت سوالی مثبت
مهم‌ترین نکته برای وجه امری در ترکی استانبولی در حالت سوالی مثبت این است که در این حالت ما فقط برای سوم شخص مفرد و جمع می‌توانیم حالت سوالی بنویسیم. برای دوم شخص مفرد و جمع حالت سوالی نداریم. مثلا وقتی در حالت دوم شخص به کسی می‌گویید ” تو برو ” چطور می‌توانید این حالت را سوالی کنید؟ سوالی این شخص می‌شود: ” تو برو؟ ” همانطور که می‌بینید معنی نمی‌دهد.
برای سوالی کردن وجه امری در ترکی استانبولی کافیست از فرمول زیر استفاده کنید:
Fiil + پسوند سوالی ضمایر شخصی متصل در حالت وجه امری
طبق فرمول بالا بعد از به دست آوردن ریشه فعل و افزودن ضمایر شخصی متصل در حالت وجه امری باید پسوند سوالی mi-mı-mu-mü آورده شود. این پسوندهای سوالی هم طبق آخرین حرف صدادار قبل خود تعیین می‌شوند. دقت کنید که پسوند سوالی را جدا بنویسید یعنی به فعل امری نچسبانید.
وجه امری در ترکی استانبولی در حالت سوالی منفی
وجه امری در ترکی استانبولی در حالت سوالی منفی دقیقا شرایط حالت مثبت سوالی را دارد فقط با این تفاوت که باید بعد از ریشه فعل در ابتدا پسوند منفی ساز ma/me اضافه شود و بعد ضمایر شخصی متصل در حالت وجه امری بیاید و در آخر هم باید پسوند سوالی نوشته شود.
Fiil + ma/me + پسوند سوالی ضمایر شخصی متصل در حالت وجه امری
مثال وجه امری در ترکی استانبولی در تمامی حالت‌ها
حالا که نحوه ساخت وجه امری در ترکی استانبولی را به طور کامل یاد گرفتید وقت آن است که در قالب جداولی تمامی حالات آموزش داده شده را برای افعال مختلف ببینیم. اولین فعل، فعل Gitmek به معنی رفتن است.
| Olumsuz soru منفی سوالی | Olumlu soru مثبت سوالی | Olumsuz منفی | Olumlu مثبت | Gitmek |
| – | – | Gitme نرو | Git برو | Sen |
| ?Gitmesin mi نرود؟ | ?Gitsin mi برود؟ | Gitmesin نرود | Gitsin برود | O |
| – | – | Gitmeyin Gitmeyiniz نروید | Gidin Gidiniz بروید | Siz |
| ?Gitmesinler mi ?Gitmesin mi نروند؟ | ?Gitsinler mi ?Gitsin mi بروند؟ | Gitmesinler Gitmesin نروند | Gitsinler Gitsin بروند | Onlar |
فعل Aramak به معنی زنگ زدن.
| Olumsuz soru منفی سوالی | Olumlu soru مثبت سوالی | Olumsuz منفی | Olumlu مثبت | Aramak |
| – | – | Arama زنگ نزن | Ara زنگ بزن | Sen |
| ?Aramasın mı زنگ نزند؟ | ?Arasın mı زنگ بزند؟ | Aramasın زنگ نزند | Arasın زنگ بزند | O |
| – | – | Aramayın Aramayınız زنگ نزنید | Arayın Arayınız زنگ بزنید | Siz |
| ?Aramasınlar mı ?Aramasın mı زنگ نزنند؟ | ?Arasınlar mı ?Arasın mı زنگ بزنند؟ | Aramasınlar Aramasın زنگ نزنند | Arasınlar Arasın زنگ بزنند | Onlar |
فعل Koşmak به معنی دویدن.
| Olumsuz soru منفی سوالی | Olumlu soru مثبت سوالی | Olumsuz منفی | Olumlu مثبت | Koşmak |
| – | – | Koşma ندو | Koş بدو | Sen |
| ?Koşmasın mı ندود؟ | ?Koşsun mu بدود؟ | Koşmasın ندود | Koşsun بدود | O |
| – | – | Koşmayın Koşmayınız ندوید | Koşun Koşunuz بدوید | Siz |
| ?Koşmasınlar mı ?Koşmasın mı ندوند؟ | ?Koşsunlar mı ?Koşsun mu بدوند؟ | Koşmasınlar Koşmasın ندوند | Koşsunlar Koşsun بدوند | Onlar |
فعل Yürümek به معنی راه رافتن.
| Olumsuz soru منفی سوالی | Olumlu soru مثبت سوالی | Olumsuz منفی | Olumlu مثبت | Yürümek |
| – | – | Yürüme راه نرو | Yürü راه برو | Sen |
| ?Yürümesin mi راه نرود؟ | ?Yürüsün mü راه برود؟ | Yürümesin راه نرود | Yürüsün راه برود | O |
| – | – | Yürümeyin Yürümeyiniz راه نروید | Yürüyün Yürüyünüz راه بروید | Siz |
| ?Yürümesinler mi ?Yürümesin mi راه نروند؟ | ?Yürüsünler mi ?Yürüsün mü راه بروند؟ | Yürümesinler Yürümesin راه نروند | Yürüsünler Yürüsün راه بروند | Onlar |
وجه امری در ترکی استانبولی به طور کامل آموزش داده شد امیدواریم با مطالعه مطالب بالا کاملا روی این مبحث مسلط شوید.
جمع‌بندی وجه امری در ترکی استانبولی
در این قسمت به طور خلاصه در مورد وجه امری در ترکی استانبولی توضیح می‌دهیم. این وجه شامل ضمایر شخصی اول شخص مفرد و اول شخص جمع نمی‌شود و در حالت سوالی دو شخص دیگر یعنی دوم شخص مفرد و دوم شخص جمع نیز حذف می‌شوند. ضمایر شخصی متصل در وجه امری با ضمایر شخصی متصل در زمان‌های دیگر متفاوت است.
همانطور که گفته شد وجه امری در ترکی استانبولی در مکالمات روزمره بسیار استفاده می‌شود. شما می‌توانید لیست کامل آموزش رایگان مکالمات ترکی استانبولی را در سایت ما مشاهده کنید.
