جلسه 27: ماضی نقلی در ترکی استانبولی (حال کامل یا گذشته نامشخص)

در این جلسه می‌خواهیم یکی دیگر از انواع زمان گذشته یعنی ماضی نقلی در ترکی استانبولی را به شما عزیزان آموزش دهیم. ماضی نقلی با عناوین دیگری همچون حال کامل و گذشته نامشخص نیز معرفی می‌شود. در ابتدا ماضی نقلی را در زبان فارسی باهم بررسی می‌کنیم و سپس به آموزش ماضی نقلی در ترکی استانبولی می‌پردازیم.

افعالی مثل: ” گم شده است ” ” رفته است ” ” آمده است ” ” خورده است ” و … را ماضی نقلی می‌گویند.

چه زمانی باید از ماضی نقلی (حال کامل یا گذشته نامشخص) استفاده کنیم؟ در موارد زیر شما می‌توانید از ماضی نقلی استفاده کنید:

• گوینده وقوع فعل را از منابع دیگری مثل: رادیو، تلویزیون و … شنیده است و آن را برای دیگران بیان می‌کند. مثلا از رادیو خبر زلزله در چین را به دیگران بگوید: از رادیو شنیدم در چین زلزله آمده است.
• وقوع یک اتفاق را بعدا متوجه می‌شود. مثلا کلید خود را در خانه جا گذاشته‌اید و وقتی به محل کار می‌رسید متوجه این اتفاق می‌شوید: کلیدم را در خانه جا گذاشته‌ام.
• گوینده از وقوع اتفاق اطمینان کامل ندارد و شاهد آن نبوده است. مثلا از کسی شنیده‌اید معلم مریض شده است: علی گفت معلم مریض شده است.

فرمول ساخت ماضی نقلی در ترکی استانبولی

همانطور که می‌دانید هر زمانی در زبان ترکی استانبولی دارای نشان مخصوص است. مثلا نشان زمان گذشته ساده DI- است. نشان ماضی نقلی در ترکی استانبولی نیز پسوند mIş- است و فرمول آن به صورت زیر است:

Fiil + -mIş + kişi zamiri

مراحل ساخت ماضی نقلی در ترکی استانبولی

در این قسمت به طور کامل نحوه استفاده از فرمول گفته شده را به شما آموزش می‌دهیم.

در اولین مرحله باید نشان مصدری فعل یعنی mak/mek را حذف کنیم تا ریشه فعل به دست آید. در گام بعدی طبق آخرین حرف صدادار ریشه فعل باید یکی از چهار پسوند ماضی نقلی: mış ,miş ,muş ,müş را انتخاب کنیم. در فرمول همانطور که می‌بینید نشان ماضی نقلی به صورت mIş- نوشته شده است. دلیل بزرگ نوشتن حرف I این است که در قواعد زبان ترکی وقتی این حرف بزرگ نوشته می‌شود یعنی نماینده چهار حرف: ı ,i ,u ,ü است، پس برای ماضی نقلی چهار پسوند به عنوان نشان این زمان داریم. در آخرین مرحله هم طبق آخرین حرف صدادار باید از ضمایر شخصی متصل مناسب استفاده کنیم.

برای انتخاب نشان ماضی نقلی در ترکی استانبولی باید به آخرین حرف صدادار ریشه فعل توجه کنیم و طبق جدول زیر پسوند مناسب را انتخاب کنیم.

پسوند مناسب ماضی نقلی	آخرین حرف صدادار ریشه فعل
mış-	a , ı
miş-	e , i
muş-	o , u
müş-	ö , ü

برای یادگیری کامل ماضی نقلی در ترکی استانبولی چند فعل را بررسی کنیم.

اولین فعلی که صرف می‌کنیم، فعل gelmek به معنی آمدن است. در اولین گام نشان مصدری mek حذف می‌شود تا ریشه فعل یعنی gel به دست آید. در گام بعدی باید طبق آخرین حرف صدادار ریشه فعل از پسوند مناسب استفاده شود. آخرین حرف صدادار ریشه فعل e است و طبق جدول باید از پسوند miş- استفاده شود (gelmiş). در آخرین گام هم طبق آخرین حرف صدادار باید ضمایر شخصی متصل مناسب را بیاوریم و به صورت زیر صرف کنیم.

gelmişim آمده‌ام

gelmişsin آمده‌ای

gelmiş آمده است

gelmişiz آمده‌ایم

gelmişsiniz آمده‌اید

gelmişler آمده‌اند

فعل بعدی yazmak به معنی نوشتن را بررسی می‌کنیم. در مرحله اول نشان مصدری mak را حذف می‌کنیم تا ریشه فعل یعنی yaz به دست آید. در دومین مرحله باید طبق آخرین حرف صدادار ریشه فعل از پسوند مناسب استفاده شود. آخرین حرف صدادار ریشه فعل a است و با توجه به جدول باید از پسوند mış- استفاده شود (yazmış). در آخرین گام هم طبق آخرین حرف صدادار باید فعل را با ضمایر شخصی متصل مناسب به صورت زیر صرف کنیم.

yazmışım نوشته‌ام

yazmışsın نوشته‌ای

yazmış نوشته است

yazmışız نوشته‌ایم

yazmışsınız نوشته‌اید

yazmışlar نوشته‌اند

فعل uyumak به معنی خوابیدن را صرف می‌کنیم. در اولین گام نشان مصدری فعل یعنی mak حذف می‌شود تا ریشه فعل uyu به دست آید. در مرحله بعد باید نشان ماضی نقلی در ترکی استانبولی را بیاوریم که طبق آخرین حرف صدادار ریشه فعل یعنی u باید از پسوند muş- استفاده شود(uyumuş). اکنون طبق آخرین حرف صدادار باید فعل را در اشخاص مختلف به صورت زیر صرف کنیم.

uyumuşum خوابیده‌ام

uyumuşsun خوابیده‌ای

uyumuş خوابیده است

uyumuşuz خوابیده‌ایم

uyumuşsunuz خوابیده‌اید

uyumuşlar خوابیده‌اند

فعل آخری که برری می‌کنیم فعل yürümek به معنی راه رفتن است. در اولین گام حذف نشان مصدری mek و به دست آوردن ریشه فعل yürü را داریم. در مرحله بعد طبق آخرین حرف صدادار ریشه فعل باید از پسوند ماضی نقلی müş- استفاده کنیم(yürümüş). در آخرین گام هم طبق آخرین حرف صدادار فعل باید در اشخاص مختلف آن را صرف کنیم.

yürümüşüm راه رفته‌ام

yürümüşsün راه رفته‌ای

yürümüş راه رفته است

yürümüşüz راه رفته‌ایم

yürümüşsünüz راه رفته‌اید

yürümüşler راه رفته‌اند

تمامی حالات ممکن برای ماضی نقلی در چهار مثال بالا آموزش داده شد، یعنی از هر چهار پسوند ماضی نقلی در ترکی استانبولی استفاده کردیم و ضمایر شخصی متصل هر کدام را نیز آموزش دادیم.

برای مشاهده تمامی سرفصل‌های آموزش رایگان زبان ترکی استانبولی به لینک مربوطه مراجعه کنید.

حالت منفی ماضی نقلی در ترکی استانبولی

برای حالت منفی ماضی نقلی در ترکی استانبولی مثل دیگر زمان‌ها باید بعد از ریشه فعل از دو پسوند منفی ساز ma/me استفاده کنیم و بعد از آن نشان ماضی نقلی را بیاوریم و فعل را صرف کنیم. همانطور که می‌دانید پسوندهای منفی ساز طبق آخرین حرف صدادار ریشه فعل مشخص می‌شوند که در جدول زیر مشخص شده است.

پسوند منفی ساز	آخرین حرف صدادار ریشه
ma-	a , ı , o , u
me-	e , i , ö , ü

نکته‌ی این قسمت این است که پسوند ماضی نقلی طبق آخرین حرف صدادار تعیین می‌شود و شامل چهار پسوند است، ولی برای حالت منفی به خاطر پسوندهای منفی ساز همواره آخرین حرف صدادار فعل a/e است، پس فقط دو پسوند mış/-miş- استفاده می‌شود. فرمول حالت منفی ماضی نقلی در ترکی استانبولی به صورت زیر است:

Fiil + -ma/-me + -mış/-miş + kişi zamiri

دو فعل را برای این حالت بررسی کنیم.

فعل gitmek به معنی رفتن را بررسی می‌کنیم. ابتدا نشان مصدری فعل mek حذف می‌شود تا ریشه فعل git به دست آید. طبق آخرین حرف صدادار ریشه فعل باید از پسوند منفی ساز me- استفاده شود (gitme). سپس طبق آخرین حرف صدادار باید از نشان ماضی نقلی miş- استفاده کنیم (gitmemiş) و در آخر فعل را در اشخاص مختلف صرف کنیم.

gitmemişim نرفته‌ام

gitmemişsin نرفته‌ای

gitmemiş نرفته است

gitmemişiz نرفته‌ایم

gitmemişsiniz نرفته‌اید

gitmemişler نرفته‌اند

به عنوان فعل دوم bulmak به معنی پیدا کردن را صرف می‌کنیم. ابتدا نشان مصدری mak حذف می‌شود و ریشه bul به دست می‌آید. طبق آخرین حرف صدادار ریشه فعل از پسوند منفی سازma- استفاده می‌شود (bulma) و دوباره طبق آخرین حرف صدادار باید از پسوند ماضی نقلی mış- استفاده کنیم (bulmamış) و فعل را در اشخاص مختلف صرف کنیم.

bulmamışım پیدا نکرده‌ام

bulmamışsın پیدا نکرده‌ای

bulmamış پیدا نکرده است

bulmamışız پیدا نکرده‌ایم

bulmamışsınız پیدا نکرده‌اید

bulmamışlar پیدا نکرده‌اند

حالت سوالی ماضی نقلی در ترکی استانبولی

برای حالت سوالی ماضی نقلی در ترکی استانبولی باید مثل زمان حال استمراری ابتدا فعل را در سوم شخص مفرد و مثبت صرف کنیم و سپس پسوند پرسشی مناسب را طبق آخرین حرف صدادار بنویسیم و ضمایر شخصی متصل را به پسوند پرسشی اضافه کنیم. فرمول حالت سوالی ماضی نقلی در ترکی استانبولی به صورت زیر است:

Fiil + -mIş  mI + kişi zamiri

فعل yemek به معنی خوردن را صرف می‌کنیم. ابتدا نشان مصدری mek حذف می‌شود و ریشه فعل ye به دست می‌آید. طبق آخرین حرف صدادار ریشه باید از نشان ماضی نقلی miş- استفاده کنیم (yemiş). اکنون طبق آخرین حرف صدادار باید از پسوند پرسشی mi- استفاده شود (yemiş mi) و فعل در اشخاص مختلف به صورت زیر صرف شود.

yemiş miyim? خورده‌ام؟

yemiş misin? خورده‌ای؟

yemiş mi? خورده است؟

yemiş miyiz? خورده‌ایم؟

yemiş misiniz? خورده‌اید؟

yemişler mi? خورده‌اند؟

نکات این بخش دقیقا مثل زمان حال استمراری است. مثلا اینکه در سوم شخص جمع ضمیر شخصی آن به پسوند پرسشی نمی‌چسبد و نکته دیگر اینکه برای اول شخص مفرد و جمع باید بین پسوند پرسشی و ضمیر شخصی متصل از y میانجی استفاده شود.

حالت منفی سوالی ماضی نقلی در ترکی استانبولی

برای حالت منفی سوالی ماضی نقلی در ترکی استانبولی دقیقا باید مثل حالت مثبت سوالی عمل کنیم تنها با این فرق که بعد از ریشه فعل باید از پسوند منفی ساز ma/-me- استفاده شود. فرمول حالت منفی سوالی ماضی نقلی در ترکی استانبولی به صورت زیر است:

Fiil + -ma/-me + -mış/-miş  -mı/-mi + kişi zamiri

فعل aramak به معنی تماس گرفتن را صرف می‌کنیم. ابتدا نشان مصدری mak حذف می‌شود و ریشه فعل ara می‌ماند. طبق آخرین حرف صدادار ریشه فعل باید از پسوند منفی ساز ma- استفاده شود (arama) سپس طبق آخرین حرف صدادار از نشان ماضی نقلی mış- استفاده کنیم (aramamış) و دوباره طبق آخرین حرف صدادار پسوند پرسشی mı- را می‌نویسیم (aramamış mı) و ضمایر شخصی متصل را به آن اضافه می‌کنیم و فعل را به صورت زیر صرف می‌کنیم.

aramamış mıyım? تماس نگرفته‌ام؟

aramamış mısın? تماس نگرفته‌ای؟

aramamış mı? تماس نگرفته است؟

aramamış mıyız? تماس نگرفته‌ایم؟

aramamış mısınız? تماس نگرفته‌اید؟

aramamışlar mı? تماس نگرفته‌اند؟

مثال‌های کاربردی برای یادگیری بهتر ماضی نقلی در ترکی استانبولی

برای یادگیری بهتر ماضی نقلی در ترکی استانبولی تمامی حالات آن را در جداول زیر به صورت یکجا برای شما قرار داده‌ایم.

در اولین فعل با حرف صدادار e , i را صرف کردیم. در این جدول فعل içmek به معنی نوشیدن را صرف کرده‌ایم.

Olumsuz soru منفی سوالی	Olumlu soru مثبت سوالی	Olumsuz منفی	Olumlu مثبت	(içmek)
içmemiş miyim	içmiş miyim	içmemişim	içmişim	Ben
içmemiş misin	içmiş misin	içmemişsin	içmişsin	Sen
içmemiş mi	içmiş mi	içmemiş	içmiş	O
içmemiş miyiz	içmiş miyiz	içmemişiz	içmişiz	Biz
içmemiş misiniz	içmiş misiniz	içmemişsiniz	içmişsiniz	Siz
içmemişler mi	içmişler mi	içmemişler	içmişler	Onlar

در دومین جدول فعل با حرف صدادار a , ı  را صرف کردیم. در این جدول فعل bakmak به معنی نگاه کردن را صرف کرده‌ایم.

Olumsuz soru	Olumlu soru	Olumsuz	Olumlu	(bakmak)
bakmamış mıyım	bakmış mıyım	bakmamışım	bakmışım	Ben
bakmamış mısın	bakmış mısın	bakmamışsın	bakmışsın	Sen
bakmamış mı	bakmış mı	bakmamış	bakmış	O
bakmamış mıyız	bakmış mıyız	bakmamışız	bakmışız	Biz
bakmamış mısınız	bakmış mısınız	bakmamışsınız	bakmışsınız	Siz
bakmamışlar mı	bakmışlar mı	bakmamışlar	bakmışlar	Onlar

در جدول سوم فعل با حرف صدادار o , u  را صرف کردیم. در این جدول فعل duymak به معنی شنیدن را صرف کرده‌ایم.

Olumsuz soru	Olumlu soru	Olumsuz	Olumlu	(duymak)
duymamış mıyım	duymuş muyum	duymamışım	duymuşum	Ben
duymamış mısın	duymuş musun	duymamışsın	duymuşsun	Sen
duymamış mı	duymuş mu	duymamış	duymuş	O
duymamış mıyız	duymuş muyuz	duymamışız	duymuşuz	Biz
duymamış mısınız	duymuş musunuz	duymamışsınız	duymuşsunuz	Siz
duymamışlar mı	duymuşlar mı	duymamışlar	duymuşlar	Onlar

در جدول چهارم فعل با حرف صدادار ö , ü  را صرف کردیم. در این جدول فعل görmek به معنی دیدن را صرف کرده‌ایم.

Olumsuz soru	Olumlu soru	Olumsuz	Olumlu	(görmek)
görmemiş miyim	görmüş müyüm	görmemişim	görmüşüm	Ben
görmemiş misin	görmüş müsün	görmemişsin	görmüşsün	Sen
görmemiş mi	görmüş mü	görmemiş	görmüş	O
görmemiş miyiz	görmüş müyüz	görmemişiz	görmüşüz	Biz
görmemiş misiniz	görmüş müsünüz	görmemişsiniz	görmüşsünüz	Siz
görmemişler mi	görmüşler mi	görmemişler	görmüşler	Onlar

جمع‌بندی ماضی نقلی در ترکی استانبولی

در این قسمت به صورت خلاصه ماضی نقلی در ترکی استانبولی را توضیح می‌دهیم. نشان ماضی نقلی در ترکی استانبولی چهار پسوند: mış ,-miş ,-muş ,-müş- است که طبق آخرین حرف صدادار ریشه فعل مشخص می‌شود. برای منفی کردن این حالت باید از پسوند منفی ساز ma/-me- استفاده کنیم. برای حالت سوالی هم باید از پسوند پرسشی مناسب طبق آخرین حرف صدادار فعل استفاده کنیم.

ماضی نقلی در ترکی استانبولی مبحث بسیار مهم و پرکاربردی است و در مکالمات روزمره بسیار استفاده می‌شود. برای یادگیری کامل مکالمات کاربردی در ترکی استانبولی به لینک مربوطه مراجعه کنید.

نظرات و پیشنهادات خود را در قسمت دیدگاه‌ها برای ما و دوستان خود به اشتراک بگذارید.