جلسه 25: زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی

یکی از انواع زمان گذشته در زبان ترکی استانبولی “گذشته ساده” می‌باشد که به آن “گذشته مشخص” نیز گفته می‌شود. برای یادگیری بهتر زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی، ابتدا آن را در زبان فارسی بررسی می‌کنیم.

زمان گذشته ساده در زبان فارسی مثل “رفتم” “آمدم” “خواندم” ” ندیدم” و … .

چه زمانی باید فعل را به صورت زمان گذشته ساده آورد؟ زمان گذشته ساده برای افعالی است که در گذشته اتفاق افتاده‌ است و آن عمل پایان یافته و همچنین گوینده شاهد آن اتفاق بوده است، یعنی از وقوع آن اتفاق مطمئن است.

فرمول ساخت زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی

برای ساخت هر زمانی در زبان ترکی استانبولی باید از نشان آن زمان استفاده کنید که به صورت یک پسوند به ریشه فعل می‌چسبد. مثلا نشان زمان حال استمراری در ترکی استانبولی پسوند yor- است. نشان زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی هم پسوند DI- است. فرمول ساخت زمان گذشته ساده به صورت زیر است:

Fiil + -DI + kişi zamiri

مراحل ساخت زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی

در اولین گام باید نشان مصدری فعل یعنی mak/mek حذف شود و ریشه فعل به دست آید. سپس نشان زمان گذشته ساده را می‌آوریم و در انتها ضمایر شخصی متصل را اضافه می‌کنیم. در زبان ترکی استانبولی وقتی حرف D بزرگ نوشته شود یعنی نماینده دو حرف d و t است و وقتی حرف I بزرگ نوشته شود یعنی نماینده چهار حرف ı, i, u, ü است پس در اصل پسوندهای زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی شامل 8 پسوند: dı, -di, -du, -dü, -tı, -ti, -tu, -tü- است.

نشان این زمان 8 پسوند است حالا از کجا بدانیم که از کدام پسوند باید استفاده کنیم؟ در ابتدا برای راحتی آموزش نشان زمان گذشته بیاییم این 8 پسوند را به دو دسته چهارتایی به شکل زیر تقسیم کنیم:

–dı, -di, -du, -dü

-tı, -ti, -tu, -tü

اگر آخرین حرف ریشه فعل یکی از 8 حرف: f, s, t, k, ç, ş, h, p بود، از گروه دوم یعنی مجموعه پسوندهایی که با حرف t شروع می‌شوند استفاده می‌کنیم و اگر آخرین حرف ریشه فعل جزو این 8 حرف نبود از گروه اول یعنی مجموعه پسوندهایی که با حرف d شروع می‌شوند. حالا باید ببینیم که در هر گروه از کدام پسوند استفاده کنیم. برای این کار باید به آخرین حرف صدادار ریشه فعل نگاه کنیم و طبق جدول زیر پسوند مورد نظر را انتخاب کنیم:

پسوند زمان گذشته ساده	آخرین حرف صدادار ریشه فعل
dı , -tı-	a , ı
di , -ti-	e , i
du , -tu-	o , u
dü , -tü-	ö , ü

پس برای انتخاب پسوند مناسب باید به دو چیز در ریشه فعل نگاه کرد:

• آخرین حرف ریشه فعل
• آخرین حرف صدادار ریشه فعل

سپس پسوند مناسب برای گذشته ساده مشخص می‌شود.

حالا که پسوند مناسب مشخص شد باید ضمایر شخصی متصل را به آن اضافه کنیم. ضمایر شخصی متصل در زمان گذشته ساده متفاوت از سایر زمان‌ها است و به صورت زیر است:

ضمایر شخصی متصل	ضمایر شخصی منفصل
m-	Ben
n-	Sen
–	O
k-	Biz
niz/ -nız/ -nuz/ -nüz-	Siz
lar/ -ler-	Onlar

برای یادگیری مطالب بالا چند فعل را برای زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی صرف می‌کنیم.

اولین فعلی که بررسی می‌کنیم فعل Gitmek به معنی رفتن است. در اولین گام باید نشان مصدری فعل یعنی mek حذف شود و ریشه فعل یعنی Git به دست آید. سپس باید به آخرین حرف ریشه فعل نگاه کنیم که در این فعل حرف t است که جزو آن 8 حرف است پس باید از مجموعه پسوندهایی که با حرف t شروع می‌شوند استفاده کنیم. حالا به آخرین حرف صدادار ریشه فعل Git نگاه می‌کنیم که حرف i است و طبق جدول باید پسوند ti- انتخاب شود. پس تا الان Gitti ساخته شد. اکنون با ضمایر شخصی این فعل را صرف می‌کنیم.

Gittim رفتم

Gittin رفتی

Gitti رفت

Gittik رفتیم

Gittiniz رفتید

Gittiler رفتند

فعل بعدی İstemek به معنی خواستن است. با حذف نشان مصدری mek ریشه فعل یعنی İste به دست می‌آید سپس به آخرین حرف ریشه فعل نگاه می‌کنیم که جزو آن هشت حرف نیست پس باید از مجموعه پسوندهایی که با حرف d شروع می‌شوند استفاده کنیم. حالا به آخرین حرف صدادار ریشه فعل İste نگاه می‌کنیم که حرف e است پس طبق جدول باید پسوند di- را بیاوریم و سپس فعل را در زمان گذشته ساده صرف کنیم.

İstedim خواستم

İstedin خواستی

İstedi خواست

İstedik خواستیم

İstediniz خواستید

İstediler خواستند

فعل بعدی Konuşmak به معنی صحبت کردن است. با حذف mak ریشه فعل یعنی Konuş به دست می‌آید. طبق آخرین حرف ریشه که جزو آن 8 حرف است باید از مجموعه پسوندهایی که با حرف t شروع می‌شوند استفاده کنیم و طبق آخرین حرف صدادار ریشه فعل Konuş که حرف u است باید از پسوند tu- استفاده کنیم و سپس فعل را برای اشخاص مختلف صرف کنیم.

Konuştum صحبت کردم

Konuştun صحبت کردی

Konuştu صحبت کرد

Konuştuk صحبت کردیم

Konuştunuz صحبت کردید

Konuştular صحبت کردند

حالت منفی زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی

برای منفی کردن افعال در زبان ترکی استانبولی باید از پسوند منفی ساز ma/me استفاده کنیم و این پسوند را به ریشه فعل اضافه کنیم و سپس نشان زمان مورد نظر را بیاوریم، در آخر هم ضمایر متصل را می‌افزاییم. پسوند منفی ساز ma/me طبق آخرین حرف صدادار ریشه فعل تعیین می‌شود برای انتخاب پسوند منفی ساز به جدول زیر نگاه کنید.

پسوند منفی ساز	آخرین حرف صدادار ریشه
ma-	a , ı , o , u
me-	e , i , ö , ü

فرمول منفی کردن افعال زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی به صورت زیر است:

Fiil + ma/me + di/di + kişi zamiri

در فرمول حالت منفی زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی همانطور که می‌بینید بعد از پسوند منفی ساز نشان زمان گذشته قرار می‌گیرد اما در این فرمول مثل حالت مثبت از 8 پسوند استفاده نمی‌کنیم و فقط دو پسوند di- و di- را اضافه می‌کنیم. دلیلش واضح است زیرا ما در حالت منفی فعل گذشته ساده بخاطر پسوندهای منفی ساز همیشه آخرین حرف فعلمان a و یا e است پس نیازی به استفاده از مجموعه پسوندهایی که با حرف t شروع می‌شوند نیست و همچنین طبق آخرین حرف صدادار فعل هم که همیشه a و یا e باید از دو پسوند di- و di- استفاده کنیم.

برای مشاهده تمامی سرفصل‌های دوره آموزش رایگان زبان ترکی استانبولی کلیک کنید.

مثال زیر را با هم ببینیم. فعلی که بررسی می‌شود فعل Gitmek است. ابتدا با حذف mek ریشه فعل به دست می‌آید سپس پسوند منفی ساز را طبق آخرین حرف صدادار ریشه که در اینجا حرف i است، انتخاب می‌کنیم. یعنی پسوند me اضافه می‌شود و Gitme ساخته می‌شود. حالا نشان زمان گذشته ساده را می‎‌آوریم. اینجا آخرین حرف فعل e است پس باید از مجموعه پسوندهایی که با d شروع می‌شوند انتخاب کنیم و طبق آخرین حرف صدادار فعل که e است پسوند di- انتخاب می‌شود و فعل در حالت منفی گذشته ساده صرف می‌شود.

Gitmedim نرفتم

Gitmedin نرفتی

Gitmedi نرفت

Gitmedik نرفتیم

Gitmediniz نرفتید

Gitmediler نرفتند

حالت سوالی زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی

برای سوالی کردن زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی باید بعد از نوشتن فعل به صورت گذشته ساده از پسوند سوالی استفاده کنیم. یعنی پسوند سوالی پس از ضمایر متصل شخصی به صورت جدا نوشته می‌شود. برای سوالی کردن از چهار پسوند: mi, -mı, -mu, -mü- استفاده می‌کنیم. پسوندهای سوالی طبق آخرین حرف صدادار کلمه قبل خود تعیین می‌شوند. در جدول زیر نحوه انتخاب آ‌ن‌ها را ببینید.

پسوند سوالی	آخرین حرف صدادار کلمه
mı-	a , ı
mi-	e , i
mu-	o , u
mü-	ö , ü

فرمول حالت سوالی زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی به صورت زیر است:

Fiil + DI + kişi zamiri -mI

این نکته را در نظر بگیرید که پسوند سوالی به کلمه‌ای نمیچسبد اما خودش می‌تواند پسوندهایی بگیرد. در اینجا پسوند سوالی به فعل در زمان گذشته ساده نمی‌چسبد و به صورت جدا نوشته می‌شود، در حالیکه در زمان حال استمراری به پسوند سوالی ضمایر شخصی متصل را اضافه می‌کردیم. در مثال زیر این موضوع را درک خواهید کرد.

فعل Gelmek به معنی آمدن را با هم سوالی کنیم. با حذف mek ریشه فعل Gel به دست می‌آید. طبق آخرین حرف ریشه فعل که جزو آن 8 حرف نیست باید از مجموعه پسوندهایی که با حرف d شروع می‌شوند استفاده کنیم و طبق آخرین حرف صدادار ریشه فعل که حرف e است باید از پسوند di- استفاده شود. حالا باید پسوند سوالی طبق آخرین حرف صدادار فعل که در اینحا i است آورده شود و پسوند mi- آورده می‌شود. حالا صرفش کنیم.

Geldim mi? رفتم؟

Geldin mi? رفتی؟

Geldi mi? رفت؟

Geldik mi? رفتیم؟

Geldiniz mi? رفتید؟

Geldiler mi? رفتند؟

حالت منفی سوالی زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی

حالت منفی سوالی زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی دقیقا مثل حالت مثبت سوالی است تنها تفاوتش این است که باید از پسوند منفی ساز بعد از ریشه فعل استفاده کنید. فرمول ساخت حالت منفی سوالی زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی به صورت زیر است:

Fiil + ma/me + -di/-dı + kişi zamiri -mI

مثال زیر را برای یادگیری بهتر حالت منفی زمان گذشته ساده ببینید.

Gelmedim mi? نرفتم؟

Gelmedin mi? نرفتی؟

Gelmedi mi? نرفت؟

Gelmedik mi? نرفتیم؟

Gelmediniz mi? نرفتید؟

Gelmediler mi? نرفتند؟

مثال برای تمامی حالات زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی

در جداول زیر تمامی حالات زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی به صورت یکجا آورده شده است، تا شما تمامی حالات را در کنار هم ببینید و این موضوع را بهتر یاد بگیرید.

در جدول اول فعل Yazmak به معنی نوشتن را صرف می‌کنیم.

Olumsuz soru منفی سوالی	Olumlu soru مثبت سوالی	Olumsuz منفی	Olumlu مثبت	Yazmak
?Yazmadım mı	?Yazdım mı	Yazmadım	Yazdım	Ben
?Yazmadın mı	?Yazdın mı	Yazmadın	Yazdın	Sen
?Yazmadı mı	?Yazdı mı	Yazmadı	Yazdı	O
?Yazmadık mı	?Yazdık mı	Yazmadık	Yazdık	Biz
?Yazmadınız mı	?Yazdınız mı	Yazmadınız	Yazdınız	Siz
?Yazmadılar mı	?Yazdılar mı	Yazmadılar	Yazdılar	Onlar

در جدول دوم فعل İçmek به معنی نوشیدن را صرف می‌کنیم.

Olumsuz soru منفی سوالی	Olumlu soru مثبت سوالی	Olumsuz منفی	Olumlu مثبت	İçmek
?İçmedim mi	?İçtim mi	İçmedim	İçtim	Ben
?İçmedin mi	?İçtin mi	İçmedin	İçtin	Sen
?İçmedi mi	?İçti mi	İçmedi	İçti	O
?İçmedik mi	?İçtik mi	İçmedik	İçtik	Biz
?İçmediniz mi	?İçtiniz mi	İçmediniz	İçtiniz	Siz
?İçmediler mi	?İçtiler mi	İçmediler	İçtiler	Onlar

در جدول سوم فعل Koşmak به معنی دویدن را صرف می‌کنیم.

Olumsuz soru منفی سوالی	Olumlu soru مثبت سوالی	Olumsuz منفی	Olumlu مثبت	Koşmak
?Koşmadım mı	?Koştum mu	Koşmadım	Koştum	Ben
?Koşmadın mı	?Koştun mu	Koşmadın	Koştun	Sen
?Koşmadı mı	?Koştu mu	Koşmadı	Koştu	O
?Koşmadık mı	?Koştuk mu	Koşmadık	Koştuk	Biz
?Koşmadınız mı	?Koştunuz mu	Koşmadınız	Koştunuz	Siz
?Koşmadılar mı	?Koştular mı	Koşmadılar	Koştular	Onlar

در جدول سوم فعل Yürümek به معنی راه رفتن را صرف می‌کنیم.

Olumsuz soru منفی سوالی	Olumlu soru مثبت سوالی	Olumsuz منفی	Olumlu مثبت	Yürümek
?Yürümedim mi	?Yürüdüm mü	Yürümedim	Yürüdüm	Ben
?Yürümedin mi	?Yürüdün mü	Yürümedin	Yürüdün	Sen
?Yürümedi mi	?Yürüdü mü	Yürümedi	Yürüdü	O
?Yürümedik mi	?Yürüdük mü	Yürümedik	Yürüdük	Biz
?Yürümediniz mi	?Yürüdünüz mü	Yürümediniz	Yürüdünüz	Siz
?Yürümediler mi	?Yürüdüler mi	Yürümediler	Yürüdüler	Onlar

زمان گذشته ساده به طور کامل آموزش داده شد و دیگر نکته‌ای ندارد امیدواریم با مطالعه مطالب بالا در این موضوع دیگر مشکلی نداشته باشید. در ادامه چند جمله برای زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی باهم ببینیم.

Ali dün İstanbul’dan geldi.

علی از استانبول آمد.

Meryem eve geldi ve hemen televizyonu açtı.

مریم به خانه آمد و فورا تلویزیون را روشن کرد.

Ben çok acıktım.

من خیلی گرسنه بودم.

Bebek hastaydı, dün çok ağladı.

نوزاد مریض بود، دیروز خیلی گریه کرد.

Baban Japonya’ya gitti mi?

بابات به ژاپن رفت؟

Ben dün arabamı yıkadım.

دیروز ماشینم را شستم.

Bizi ne kadar beklediniz?

چقدر منتظر ما بودید؟

Meryem az önce çok güzel bir şarkı söyledi.

مریم کمی قبل یک آهنگ خیلی قشنگ خواند.

Biletleri almadın mı?

بلیت‌ها را نگرفتی؟

جمع‌بندی زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی

در این قسمت می‌خواهیم به طور خلاصه زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی را توضیح دهیم. زمان گذشته ساده و یا گذشته کامل برای زمانی است که عملی در گذشته اتفاق افتاده و تمام شده است، همچنین گوینده شاهد اتفاق بوده و از اتفاق افتادن آن مطمئن است. نشان این زمان پسوند DI- است که یعنی شامل 8 پسوند: dı, di, du, dü, tı, ti, tu, tü است. ضمایر شخصی برای این زمان از سایر زمان‌ها متفاوت است.

زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی در مکالمات بسیار پرکاربرد است و از قواعد اولیه و ضروری ترکی استانبولی است. برای مشاهده سرفصل‌های مکالمات به بخش آموزش رایگان مکالمات ترکی استانبولی سایت سون ترک مراجعه کنید.

شما می‌توانید نظرات و پیشنهادات خود را برای ما و دوستان خود در قسمت دیدگاه‌ها به اشتراک بگذارید.